བསྟན་པ་བཀྲ་ཤིས།
དང་པོ། བཙན་བྱོལ་ནང་གི་སློབ་གསོའི་བརྒྱུད་རིམ་དང་ཉམས་ཆག་གི་རྒྱུ་རྐྱེན།
ང་ཚོས་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འབྱུང་རྩ་ཤེས་ཡོན་ཚད་ལོངས་པ་ཞིག་སྤྲོད་པའི་ཁ་ཕྱོགས་འཚོལ་སྒྲུབ་ཀྱིས་དོན་དངོས་ལག་ལེན་ཡོང་བར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ་ལ། འཐུས་ཤོར་གང་ནས་སོང་བ་དང། གང་ནས་འགྲོ་ཉེན་ཡོད་པའི་གནད་དོན་ཁག་ཐོག་མར་ངོས་འཛིན་གསལ་པོ་བྱས་ཏེ། འཐུས་ཤོར་གྱི་འབྱུང་རྐྱེན་ཁག་ཉམས་མྱོང་དང༌། དགག་བྱར་བཟུང་ནས་འབྱུང་འགྱུར་མདུན་སྐྱོད་ཐུབ་ངེས་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་སྲ་བརྟན་བཟོ་རྒྱུ་དེ་ཡིན། དེས་ན་ང་ཚོ་ཤེས་ཡོན་ལས་འཛིན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ངོ་སྲུང་དང་ཇོ་བཟང་གི་ངང་ཚུལ་རྒྱང་དུ་དོར་ཏེ། དོན་དངོས་འཐུས་ཤོར་གྱི་ན་ཚ་གཤག་བཅོས་དང༌། རྣག་ཐོག་གཙགས་འཛུགས་ཀྱིས་དུས་རབས་དང་བསྟུན་ནས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་རྒྱུ་དེ་ནི་ང་ཚོ་ཤེས་ཡོན་ལས་འཛིན་པ་ཡོངས་ཀྱི་ཕྲག་ཏུ་བབས་པའི་འགན་འཁྲི་ཡིན་པར་སེམས།
དེ་ཡང་འདས་དོན་ལ་ཕྱོགས་བསྡོམས་དང་འབྱུང་འགྱུར་ལ་བསམ་གཞིགས་ཀྱིས་བཤད་ན༑ དམར་པོའི་སྲིད་གཞུང་གིས་བོད་ས་ཡོངས་རྫོགས་བཙན་འཛུལ་བྱས་པའི་རྗེས་སུ་སྟེ། ཕྱི་ལོ་༡༩༥༩ ལོར་བོད་མི་ཁྲི་ཚོ་ཁ་ཤས་ྋགོང་ས་མཆོག་དང་ལྷན་དུ་རྒྱ་གར་འཕགས་པའི་ཡུལ་འདིར་བཙན་བྱོལ་ལ་སླེབས་ཤིང༌། སྐབས་དེ་ནས་བཟུང་ྋགོང་ས་མཆོག་གིས་མ་འོངས་གསལ་གཟིགས་ཀྱིས་བོད་མིའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་མི་ཉམས་རྒྱུད་འཛིན་དང་མཉམ་དུ་དེང་གི་རིག་གསར་སོགས་ཀྱི་སློབ་ཚན་བཅས་སློབ་སྦྱོང་བྱ་ཡུལ་གཏན་ཉིན་སློབ་གྲྭ་མང་དག་ཅིག་རྒྱ་གར་གཞུང་ལ་འབོད་སྐུལ་གྱིས་གསར་འཛུགས་གནང་།
དུས་རབས་ཉི་ཤུའི་ལོ་རབས་དྲུག་ཅུ་ནས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་བདུན་ཅུའི་ནང་སློབ་ཐོན་ཟིན་མཁན་རྣམས་ལ་ཕྱི་ནང་གི་ཤེས་ཡོན་གང་ཅིའི་ཐད་འདྲ་མཉམ་གྱི་གྲུབ་འབྲས་ཐོབ་ཡོད་པ་ནི། ྋགོང་ས་མཆོག་གིས་བཀའ་དགོངས་ལམ་སྟོན་ལྟར་འབད་བརྩོན་གནང་མཁན་གྱི་རྒན་རབས་སྤྱི་དང༌། ཁྱད་པར་སྐབས་དེའི་ལྷག་བསམ་ལྡན་པའི་དགེ་རྒན་རྣམ་པའི་འགན་འཁུར་རྐང་བཞེས་གནང་བའི་བླ་ན་མེད་པའི་གྲུབ་འབྲས་ཡིན། སྐབས་དེ་ལ་མཚོན་ན། གཅིག་ནས་ཚ་བ་ཆེ་ཞིང་རྒྱུས་མེད་ཀྱི་ལུང་པར་སླེབས་མ་ཐག་ཡིན་པ་དང༌། གཉིས་ནས་ཕྱིའི་སྐད་ཡིག་སོགས་ལ་གོམས་འདྲིས་མེད་པ། གསུམ་ནས་མིག་སྔར་ལྷག་པའི་ཆབ་སྲིད་གནས་བབ་ཛ་དྲག་ཆེ་བ་སོགས་གནད་དོན་མང་པོར་ཁ་གཏད་དང་གདོང་ལེན་བྱེད་དགོས་ནའང་དཔའ་ཞུམ་མེད་པར་མདུན་སྐྱོད་གནང་སྟེ་གཞི་རྐང་ཚུགས་ཐུབ་ཡོད་ཅེས་བཤད་ཆོག
བཙན་བྱོལ་དུ་འབྱོར་བ་ནས་ལོ་ངོ་གང་འཚམས་རིང་གནས་ཡུལ་རྒྱལ་ཁབ་དང༌། རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་ཚུལ་སོགས་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་ཐབས་གཙོ་བོར་བཟུང་སྟེ་དབྱིན་ཡིག་གིས་གཙོས་སྐད་ཡིག་ཐོག་ནུས་ཤུགས་རྩལ་འདོན་བྱས་ཡོད་ལ། དེ་ལྟར་བྱས་པ་བཞིན་གྲུབ་འབྲས་ཀྱང་ལྟོས་འཇོག་གི་གཟེངས་ཐོན་བྱུང་ཡོད། དེ་ནི་དཀའ་སྡུག་འདྲ་མིན་མྱོང་མཁན་དང༌། དཀའ་ངལ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱ་ལས་གྲོལ་འདོད་ཀྱི་རྒྱལ་གཅེས་ལྷག་བསམ་ལྡན་པའི་རྒན་རབས་པ་ཚོས་ྋགོང་ས་མཆོག་གི་བཀའ་དགོངས་ལམ་སྟོན་ཁག་རང་འགུལ་གྱིས་ལག་ལེན་གནང་བ་ལས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་ཞེས་བཤད་ཆོག དུས་དེ་ནས་བཟུང་དེང་གི་བར་གྱི་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་གནས་ཚད་དང༌། བོད་མ་ཤོར་གོང་གི་བོད་མི་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་གནས་ཚད་གཉིས་བསྡུར་བ་ཡིན་ན་ལོ་ངོ་ལྔ་བཅུའི་རིང་གྲུབ་འབྲས་གང་འཚམས་བྱུང་ཡོད་ཀྱང༌། དུས་རབས་རེ་རེའི་འཛམ་གླིང་ཐོག་ཤེས་ཡོན་ཡར་རྒྱས་དང་འཕེལ་རིམ་གྱི་སྟེང་ནས་བལྟས་ན་ངེས་དོན་གྱི་གྲུབ་འབྲས་ཐོན་ཐུབ་མེད། དེ་ཡང་བཙན་བྱོལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་གཞི་རྩ་ནི་རྒྱ་གར་དབྱིན་ཇིའི་མངའ་འོག་ཏུ་ཡོད་པའི་སྐབས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་སྲིད་ཇུས་དེ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ནི་བྲན་གཡོག་སློབ་གསོའི་སྲིད་ཇུས་ཤིག་ཡིན་པ་ལས་ཆེས་ཡར་ཐོན་ཅན་གྱི་སློབ་གསོའི་སྲིད་བྱུས་ཤིག་མ་རེད་ཅེས་བཤད་ཀྱི་ཡོད་ལ། ད་ལྟའི་དངོས་ཡོད་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་ལ་བསམ་གཞིགས་བྱས་ཚེ་བྲན་གཡོག་ལམ་ལུགས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཡིན་མིན་མི་ཤེས་ཀྱང༌། ཡར་ཐོན་ཅན་གྱི་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་སྲིད་ཇུས་ཚད་ལྡན་ཞིག་མིན་པར་ཕལ་ཆེར་གསལ་པོ་བཤད་ཐུབ། དུས་རབས་ཉི་ཤུའི་ལོ་རབས་བརྒྱད་ཅུ་ཙམ་ནས་བཙན་བྱོལ་ནང་ཤེས་ཡོན་གྱི་ཚད་གཞི་དམའ་རུ་ནས་དམའ་རུ་གྱུར་བའི་གནས་ཚུལ་དེ་ཡང་ཤེས་ཡོན་སྲིད་ཇུས་སྤུས་དག་མིན་ལ་ཏན་ཏན་འབྲེལ་བ་བྱུང་ཡོད་པར་སྙམ། འོན་ཀྱང་དེ་གཅིག་པུ་མ་ཡིན་པར་རྒྱུ་རྐྱེན་གཞན་ཡང་མང་པོ་ཡོད་དེ། དུས་རབས་ཉི་ཤུའི་ལོ་རབས་བརྒྱད་ཅུ་ཙམ་ནས་ཕྱིའི་སྐད་ཡིག་གི་རང་མགོ་ཐོན་པ་དང་མཉམ་དུ་སྤྱི་དོན་ལས་རང་དོན་གཉེར་བའི་ལམ་ཕྲན་མང་པོ་ཞིག་རྙེད་པ་དང༌། ལྷག་པར་ཡུན་རིང་ཤེས་ཡོན་སློབ་སྦྱོང་བྱ་རྒྱུ་ལས་ཡུན་ཐུང་ནང་དངུལ་དངོས་གསོག་རྒྱུར་གལ་ཆེར་བཟུང་སྟེ་ནུབ་ཕྱོགས་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ལ་འགྲོ་འདོད་ཀྱི་རླུང་འཚུབ་ཕྱོགས་གང་ས་ནས་ལྡང་པ་དང༌། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེས་ཡོན་པ་དང༌། དགེ་རྒན་གྱི་སྤུས་ཀ་ཞན་དུ་གྱུར་པ། སློབ་ཕྲུག་གི་ན་ཚོད་དང་བསྟུན་ནས་སློབ་ཚན་བཀོད་སྒྲིག་དང༌། དོན་དངོས་བོད་མིའི་དགོས་མཁོ་ལྟར་གྱི་སློབ་ཚན་གཏན་འབེབས་ཐད་ལ་རྒྱུན་དུ་གཟིགས་རྟོགས་དང་བསྐྱར་ཞིབ་གནང་མཁན་གྱི་རྒྱུན་ལྡན་ལྷན་ཚོགས་ཤིག་མེད་པ། ད་དུང་བོད་ཀྱི་ཐུན་མིན་གོམས་གཤིས་དང༌། གནས་བབ། འབྱུང་འགྱུར་གྱི་ཕུགས་འདུན་བཅས་ལ་རྒྱང་གཟིགས་ཀྱིས་ཤེས་ཡོན་སློབ་སྦྱོང་སྤྲོད་ཕྱོགས་སྲིད་ཇུས་མེད་པའི་ཁར་ཤེས་ཡོན་ཉམས་ཆགས་སུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལ་ངེས་དོན་གྱི་ཞིབ་འཇུག་གནང་མ་ཐུབ་པ། དེ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་བཙན་བྱོལ་ནང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་རྨང་གཞིར་གྱུར་པའི་ཤེས་ཡོན་དཔུང་ཁག་ལ་ཆེ་མཐོང་བདག་གཅེས་ཀྱི་ལས་དོན་ཚགས་ཚུད་དང༌། ཤེས་ཡོན་པ་སོ་སོའི་སློབ་སྦྱོང་དང་འབྲེལ་བའི་མདུན་ལམ་ཐག་གཅོད་བྱེད་སའི་ཁོར་ཡུག་ངེས་ཅན་མེད་པ། ལྷག་པར་གཞུང་གིས་འཆར་གཞི་ལྡན་པའི་ཐོག་བཟོ་ལས་ཚན་རྩལ་སོགས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་ཆེད་སྦྱོང་བ་སྐྱེད་སྲིང་དང་དེ་འབྲེལ་གྱི་ལག་ཤེས་བཟོ་ལས་སོགས་ཀྱི་ལྟེ་གནས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་མ་ཐུབ་པ། སྐབས་སོ་སོའི་ཤེས་རིག་ལས་འཛིན་པ་རྣམ་པས་དོན་མཐུན་དོན་སྨྲའི་བརྟུལ་ཞུགས་སྐྱོང་མ་ཐུབ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་རྒྱ་གར་ནང་དུ་བོད་ཡིག་གིས་གཙོས་ཤེས་ཚད་སྤྱི་ཡོངས་ནས་ཚད་འཕེར་མ་བྱུང་བ་དང༌། ལོ་རེར་རིགས་གཅིག་ཆེད་སྦྱོང་པ་རེ་ཟུང་ཐོན་གྱི་ཡོད་ནའང་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དུ་གཞུང་སྒེར་གཉིས་ཕན་གྱི་མདུན་ལམ་དང༌། རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་པ་སོ་སོའི་ནུས་ཤུགས་རྩལ་འདོན་བྱེད་སའི་ཁོར་ཡུག་བསྐྲུན་ཐུབ་མེད་པ། བོད་རང་གི་ཐུན་མིན་རིག་གཞུང་དང་ལེགས་བྱང༌། གནས་བབ་དང་གོམས་གཤིས། དགོས་མཁོ་སོགས་གཞི་རྩར་བཟུང་ནས་དུས་རབས་ཀྱི་འགྱུར་འགྲོས་དང་བསྟུན་ནས་ཤེས་ཡོན་གྱི་འཕེལ་ཕྱོགས་དང༌། འཛམ་གླིང་གི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཤེས་ཡོན་བཅས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་མདུན་སྐྱོད་ཀྱི་སློབ་གསོའི་ལས་རིམ་དང་བྱེད་ཐབས། བོད་ཀྱི་འཕྲལ་ཕུགས་གཉིས་ཀྱི་དོན་དངོས་དགོས་མཁོ་དབྱེ་འབྱེད་ཀྱིས་སློབ་གསོའི་ལས་རིམ་རུ་སྒྲིག་དང་ཁ་ཕྱོགས་གསལ་བོ་སྟོན་པའི་ཆེས་མཐོའི་ཤེས་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་ཤིག་མེད་པ་སོགས་ནི་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཤེས་ཡོན་ཉམས་རྒུད་སོང་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གྱི་ཟུར་ཙམ་ཡིན།
དེ་ལྟར་མ་བྱུང་བའི་གནད་དོན་གྱི་རྩ་བ་ནི། ང་ཚོ་གཞུང་མང་གཉིས་ཀྱིས་ྋགོང་ས་མཆོག་གིས་འཕྲལ་ཕུགས་རྒྱང་གསུམ་ལ་དགོངས་བཞེས་ཀྱི་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་རྣམས་དུས་ཐོག་སློབ་སྦྱོང་དང་ལག་ལེན་བསྟར་བའི་ཡོངས་ཁྱབ་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་དང་བྱེད་ཐབས་མེད་པས་ཡིན། བཙན་བྱོལ་དུ་སླེབས་པ་ནས་བཟུང་ྋགོང་ས་མཆོག་གིས་དམིགས་བསལ་བོད་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོ་དེ་སྔར་སྲོལ་དང་མི་འདྲ་བར་གནའ་བོའི་བོད་མིའི་ལེགས་བྱང་གི་རིག་གཞུང་དང་མཉམ་དུ་དེང་དུས་ཀྱི་དགོས་ངེས་ཚན་རིག་སོགས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་གཙིགས་འཛིན་གནང་སྟེ་ཤེས་ཡོན་གཤོག་ཟུང་གཉིས་ལྡན་ཞིག་དགོས་སྐོར་གྱི་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་གནང་ཡོད།
དེ་ཡང༌། ཕྱི་ལོ་༡༩༦༠ ལོའི་ཟླ་༣ པའི་ཚེས་༣ ཉིན་བཙན་བྱོལ་བོད་ཀྱི་སློབ་གྲྭ་དང་པོ་མ་སུ་རིར་གསར་འཛུགས་ཀྱི་མཛད་སྒོའི་ཐོག་ྋགོང་ས་མཆོག་གིས་གསུང་དོན། ང་ཚོར་གནས་ཚུལ་ཐབས་རྡུགས་འདི་འདྲ་ཡོང་བ་ལ་རྒྱུ་རྐྱེན་མང་པོ་ཡོད་ཀྱང༌། རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་ཆེ་ཤོས་གཅིག་ནི། བོད་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་སྨོས་ཅི། བོད་གཞུང་གི་ཆབ་སྲིད་འཛིན་སྐྱོང་བྱེད་མཁན་ཚོ་ལ་ཡང་དུས་བསྟུན་གྱི་ཤེས་ཡོན་འདང་བ་མེད་པ་དེ་ལ་ཐུག་ཡོད། འཛམ་གླིང་ནང་ཆབ་སྲིད་དང༌། དཔལ་འབྱོར། ཤེས་རིག་ལ་སོགས་པར་འགྱུར་བ་གང་འདྲ་ཞིག་འགྲོ་གི་ཡོད་པ་ང་ཚོས་ཤེས་མ་ཐུབ་པ་དང༌། འཛམ་གླིང་གི་འགྱུར་འགྲོས་དང་བསྟུན་ནས་ང་ཚོས་གོམ་པ་སྤོ་མ་ཐུབ་པར་བསྡད་པའི་དབང་གིས་ང་ཚོར་དཀའ་ངལ་འདི་དག་འཕྲད་པ་ཡིན། ཞེས་ཁོང་གིས་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་དེའི་རྩ་བ་ཤེས་ཡོན་སྤྱི་དང༌། ལྷག་པར་འཛམ་གླིང་དང༌། དུས་རབས་ཀྱི་རྗེས་ཟིན་ཐུབ་པའི་སྲིད་འབྱོར་རིག་གསུམ་ལ་སློབ་སྦྱོང་གིས་གོམ་པ་མཉམ་སྤོ་ཐུབ་རྒྱུ་དེ་ཡིན་པའི་ལམ་སྟོན་གནང་ཡོད།
ཡང་ཁོང་གིས། ད་ཆ་ང་ཚོས་བོད་ལུང་པ་རྒྱ་མིའི་ལག་ནས་རྩིས་བླངས་ཏེ་འཛམ་གླིང་སྤྱིའི་འགྲོ་ལུགས་དང་མཐུན་པར་དམངས་གཙོའི་ལམ་སྲོལ་ལྡན་པའི་བོད་རྒྱལ་ཁབ་འཛིན་སྐྱོང་ལེགས་པར་ཐུབ་པ་ཞིག་བྱེད་དགོས། དེ་ཡོང་པ་ལ་རྒྱ་ཆེའི་བོད་མི་མང་ཚོགས་ལ་དེང་དུས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་ཚད་ལོངས་པ་ཞིག་མེད་ཐབས་མེད། དེའི་དོན་དུ་ད་ལྟ་འདིར་ང་ཚོས་སློབ་གྲྭ་ཆུང་ངུ་ཞིག་ཛ་དྲག་གི་སྒོ་ནས་འགོ་འཛུགས་བྱེད་དགོས་པའི་གནད་དོན་དེ་ལྟར་ཡིན་པས། ཁྱེད་རང་ཚོ་དགེ་སློབ་ལས་བྱེད་དང་བཅས་པས་ང་ཚོའི་རྩ་དོན་དམིགས་ཡུལ་དེ་སེམས་ལ་བཞག་སྟེ། སློབ་སྦྱོང་བྱེད་སྒོ་འདིའི་ཐོག་གྲུབ་འབྲས་བཟང་པོ་ཐོན་པ་ཞིག་ངེས་པར་དུ་བྱེད་དགོས། ད་ཕྱིན་ཆད་ང་ཚོས་སྔར་བཞིན་ཕྱི་རྒྱལ་ལ་འབྲེལ་བ་མ་བྱས་པར་རང་ཉིད་གཅིག་པུར་སྡོད་ཐབས་གཏན་ནས་མེད་པས། ང་ཚོའི་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱ་གར་གྱི་སྐད་ཡིག་དང༌། འཛམ་གླིང་དུ་ཁྱབ་རྒྱ་ཆེ་ཤོས་དབྱིན་ཇིའི་སྐད་ཡིག འཛམ་གླིང་གི་ཆབ་སྲིད་དཔལ་འབྱོར་སྐོར། ཚན་རིག་ལ་སོགས་པའི་དེང་དུས་ཀྱི་ཤེས་བྱའི་རྣམ་གྲངས་གཙོ་ཆེ་བ་ཚང་མ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་དགོས་ཤིང༌། དེ་དང་ཆབས་ཅིག་ང་ཚོ་བོད་མི་རིགས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཡི་གེ་དང༌། ནང་ཆོས་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་རིག་གཞུང་གི་རྣམ་གྲངས་མང་དག་ཡོད་པ་རྣམས་ཀྱང་ངེས་པར་དུ་སློབ་སྦྱོང་བྱས་ཏེ་དོན་སྙིང་ང་ཚོའི་བོད་ཕྲུག་ན་གཞོན་མི་རབས་གསར་པ་འདི་དག་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ལྡན་གྱི་ཤེས་ཡོན་ཅན་ཤ་སྟག་ཡོང་ཐབས་ལ་འབད་བརྩོན་བྱེད་དགོས། ཞེས་སོགས་ཀྱི་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་དེ་ནི་བཙན་བྱོལ་དུ་འབྱོར་བའི་ཐོག་མའི་ཤེས་ཡོན་སྲིད་ཇུས་གཏན་འབེབས་གནང་ཕྱོགས་ཀྱི་རྩ་དོན་ཡིན་ལ། མགོན་པོ་གང་ཉིད་ཀྱིས་དེ་དུས་ནས་བོད་མིའི་འབྱུང་འགྱུར་གྱི་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་གསུམ་དུས་རབས་ཀྱི་རྗེས་ཟིན་ཐུབ་པ་དང༌། བོད་མིའི་རྩ་དོན་དེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་རང་བཞིན་ལྡན་པ་བཅས་ལ་དམིགས་པའི་ཤེས་ཡོན་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་ཁ་ཕྱོགས་གསལ་བོ་སྟོན་པའི་སྒྲོམ་གཞི་ཞིག་ཡིན་པ་མཐོང་ཐུབ། འོན་ཀྱང་དུས་སྐབས་དེར་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྲི་ཞུ་བ་ཚོས་དམིགས་རྒྱང་རིང་བཟུང་གིས་མགོན་པོ་གང་ཉིད་ཀྱི་ལམ་སྟོན་བཀའ་རྩ་དེ་རྨང་གཞིར་བཟུང་ནས་ཤེས་ཡོན་སྲིད་ཇུས་ཤིག་གཏན་འབེབས་གནང་ཐུབ་མེད་པ་ནི་ཁོང་ཚོས་༸གོང་ས་མཆོག་གི་དགོངས་དོན་གསལ་པོ་མ་རྟོགས་པ་དང༌། ཡང་ན་གཞན་དབང་སྟབས་བསྟུན་སོགས་ཀྱི་འགག་རྡོ་མང་པོ་ཞིག་ལ་འཕྲད་པ་ཡིན་སྲིད།
དེ་བཞིན་དུ་བོད་གཞུང་སྨན་རྩིས་མཐོ་སློབ་ཁང་ལ་མཚོན་ནའང༌། ཕྱི་ལོ་༡༩༦༩ ལོའི་ཟླ་༨ པའི་ཚེས་༤ ཉིན་ྋགོང་ས་མཆོག་ནས་དགེ་སློབ་ཡོངས་ལ་བཀའ་བསྩལ་དོན། བོད་སྨན་རྩ་བཤད་སོགས་ཀྱི་གཞུང་ནས་གསལ་འཁོད་ཡོད་ཀྱང་བར་ལམ་ལག་ལེན་མེད་པའི་སྨན་བཅོས་གཤག་ལས་སོགས་ཀྱང་ལག་ལེན་བྱེད་སྲོལ་མེད་པས་བསྐྱུར་རྐྱང་མིན་པར་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་གཤག་བཅོས་ལག་ལེན་དང་གོ་བསྟུན་སླར་ལག་ལེན་འགྲུབ་ཐབས་དང༌། གཉན་ནད་གསར་ཐོན་རིགས་ཀྱི་སྨན་སྣ་བར་ལམ་ལག་ལེན་མེད་པས་གསར་སྦྱོར་བྱ་རྒྱུ་ཡོད་ངེས་པས་དེ་རིགས་དུས་བསྟུན་གསར་སྦྱོར་བྱེད་འོས་རིགས་ཀྱང་བསམ་གཞིགས་ནན་ཏན་བྱ་དགོས། རིམ་པས་མཐུན་རྐྱེན་དང་བསྟུན་རིལ་བུ་དང་ཐང་སོགས་སྨན་སྦྱོར་བྱེད་སྟངས་སྨན་རྒྱུའི་ཉིང་ཁུ་བཏོན་ཏེ་དྭངས་མས་བཟོ་འདོན་ཐུབ་པའི་ཐབས་ཤེས་བྱུང་ན་སྨན་ཐུན་ཆུང་ལ་ནུས་པ་མྱུར་བ། མིག་སྔར་མཛེས་པ་སོགས་ཡོང་རྒྱུར། ཕྱི་རྒྱལ་སྨན་ལྟར་སྨན་བྱང་དང་འབྲེལ་ཚོང་འགྲེམ་རྒྱ་ཆེ་ཐུབ་ཐབས་ཀྱང་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས། ཞེས་སོགས་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་གི་བགྱི་སྒོ་རྣམས་སྔར་སྲོལ་གཅིག་པུ་ལས་འདའ་མི་ཆོག་པའི་བསམ་བློ་གུ་དོགས་པོ་དེ་རྒྱང་དུ་དོར་ནས་རྒྱུ་མཚན་ཡང་དག་དང་དཔྱད་ཞིབ་འདྲ་མིན། དེང་གི་རིག་གསར་སྨན་བཅོས་ཀྱི་བརྟག་ཐབས་བགྱི་སྒོ་ཁག་དང་གོ་བསྟུན་གྱིས་ཡར་རྒྱས་གཏོང་དགོས་པའི་དགོངས་ཚུལ་ལམ་སྟོན་ཐེངས་མང་གནང་ཡོད་ནའང་དེང་བར་དོན་དངོས་ལག་ལེན་གནང་ཐུབ་མེད་པ་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བའི་གནས་སྟངས་སོགས་གཞན་དབང་གི་འགོག་རྐྱེན་གཅིག་པུས་མིན་པར་སྙམ། དུས་དེ་ནས་བཟུང་དེ་དང་དེ་མཚུངས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་ལམ་སྟོན་ཇི་སྙེད་ཅིག་གནང་ཡོད་ཀྱང༌། ཉིས་སྟོང་གཉིས་གསུམ་བར་དུ་བཙན་བྱོལ་ནང་དུ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་ཇུས་ཤིག་གཏན་འབེབས་གནང་མ་ཐུབ་པ་དང༌། ཤེས་ཡོན་སྲིད་ཇུས་དེ་ཡང་འཐུས་སྒོ་ཡོངས་སུ་ཚང་བ་ཞིག་བྱུང་མེད་པ་སོགས་ཀྱི་གནད་དོན་དེ་ཚོ་སྐབས་སོ་སོའི་ཁྲིམས་བཟོ་ལྷན་ཁང༌། བཀའ་ཤག ལྷག་པར་ཤེས་རིག་ལས་འཛིན་པ་ཚོའི་ཤུལ་དུ་ལྷག་པའི་དྲི་རྟགས་ཤིག་རེད།
གཉིས་པ། ཤེས་ཡོན་ཡར་རྒྱས་གཏོང་ཕྱོགས་ཇི་དགེའི་སྐོར་གྱི་བསམ་ཚུལ།
ང་ཚོས་འདས་པའི་ཤུལ་ལམ་ལས་བྱུང་བའི་འཐུས་ཤོར་གྱི་རྣམ་གྲངས་གཅིག་པུ་བསྐྱར་བཟླས་བྱས་པ་ཙམ་གྱིས་མི་ཆོག་པར། རྒྱལ་སྲས་ཞི་བ་ལྷས། དགག་པའི་དངོས་ལ་མ་རེག་པར། །དེ་ཡི་དངོས་ཡོད་འཛིན་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་འཐུས་ཤོར་འགྲོ་སའི་གནད་དོན་ངོས་ཟིན་པའི་སྟེང་ནས་འཐུས་ཤོར་སའི་ཆུ་སྒོ་འགོག་ཐབས་ཀྱི་ལས་རིམ་དང༌། ཆུ་སྒོ་བཀག་ནས་འབྱུང་འགྱུར་སྲ་བརྟན་དང་ཡར་ལྡན་གཏོང་ཐབས་ལ་སྒོ་ཀུན་ནས་ནུས་ཤུགས་རྩལ་འདོན་གནང་དགོས་པ་ནི་གནད་དམ་པར་མངོན། དེ་ཡང་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ལེགས་བྱང་རིག་གཞུང་གི་རྨང་གཞིའི་ཐོག མི་རིགས་རང་ཉིད་ཀྱི་དོན་དངོས་དགོས་མཁོ་དང་འཚམས་པའི་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོ་གལ་གནད་དུ་འཛིན་དགོས་པ་ཡིན་པས་ད་ལྟའི་བོད་གཞིས་བྱེས་གཉིས་ཀྱི་གནས་བབ་དང༌། ལྷག་པར་འབྱུང་འགྱུར་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་གཙོ་བཟུང་ཐོག་སློབ་ཚན་གང་དག་ལ་དམིགས་བསལ་མཐོང་ཆེན་སྤྲད་དེ་སྟོང་ཆ་གང་ཞིག་བསུབ་ཐབས་བྱ་རྒྱུའི་དམིགས་ཡུལ་འཛིན་དགོས་པ་ཡིན། ད་ལྟ་བཙན་བྱོལ་དུ་གནས་པའི་རིང་ལ་ཤེས་ཡོན་གྱི་དགོས་པ་དང་དམིགས་ཡུལ་གང་ཞིག་འདེམས་དགོས་པ། དགོས་པ་དེ་མཐུན་གྱི་ཐབས་ལམ་དང་ཁ་ཕྱོགས་ཅི་འདྲ་ཞིག་གཏན་འབེབས་བྱེད་དགོས་པ། གང་དང་བསྟུན་ནས་ཇི་ལྟར་གཏན་འབེབས་བྱེད་དགོས་པ། གཏན་འབེབས་བྱས་ནས་ཇི་ལྟར་ཤེས་ཡོན་པ་སྐྱེད་སྲིང་བྱེད་དགོས། ཤེས་ཡོན་པ་སྐྱེད་སྲིང་བྱས་རྗེས་ཤེས་ཡོན་པའི་མདུན་ལམ་དེ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་ལྟར་གཏན་འབེབས་ཇི་ལྟར་བྱེད་དགོས་སོགས་ཀྱི་འཆར་ཟིན་གསལ་བོ་ཡོད་དགོས།
ལྷག་པར་དུ་གཞིས་བྱེས་མཉམ་འཛོམས་བྱུང་བའི་དུས་སུ་བོད་རྒྱ་ཆེའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་འདུན་མོས་ལྟར་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་ལས་དོན་དེ་མཐོར་འདེགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་ཚད་ངེས་ཅན་ཞིག་ལ་སླེབས་ཐབས་དང་བོད་ལ་རང་དབང་རེག་རྗེས་བྱེད་སྒོ་མཐའ་དག་ཐད་གཞན་བརྟེན་མ་དགོས་པར་རང་མགོ་རང་ཐོན་གྱི་ལམ་ལུགས་ནང་འཇུག་ཐབས་སོགས་ད་ལྟ་ནས་གཞིས་བྱེས་གཉིས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་གྱི་ལམ་ལུགས་གཅིག་བསྡུས་བྱས་ཏེ་འཆར་ཟིན་གྱི་སྐྱ་ཐིག་ཇི་ལྟར་འདེབས་དགོས་པ་བཅས་ཀྱི་ཐད་ལ་ང་ཚོས་ངེས་པར་དུ་བསམ་ཞིབ་དང་བགྲོ་གླེང་གི་རིམ་པ་མང་པོ་བརྒྱུད་དགོས་པར་སེམས།
སྤྱིར་བཏང་རྒྱལ་ཁབ་སོ་སོའི་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་དམིགས་ཡུལ་དང་ཁ་ཕྱོགས་མི་འདྲ་བ་ཇི་སྙེད་ཅིག་ཡོད་པ་བཞིན་བོད་གངས་ཅན་པ་ཚོ་ལ་གནའ་བོའི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་རིག་གཞུང་བླ་ན་མེད་པ་ཞིག་ཡོད་ཅིང་དེ་དག་ལ་ཐོག་མར་འཇུག་པའི་ཀུན་སློང་དང་སློབ་པའི་དམིགས་ཡུལ། སྐབས་ཕུགས་ཀྱི་དགོས་པ་སོགས་ཆེས་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་སྲིད་བྱུས་མང་པོ་གཏན་ལ་ཕབ་ཡོད། དཔེར་ན། མཁས་མཇུག་ཏུ། འཆད་རྩོད་རྩོམ་གསུམ་གྱི་རིམ་པ་ལ་ཇི་ལྟར་འཇུག་ཚུལ་གསུངས་ཡོད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དགེ་རྒན་ཞིག་ལ་ཆ་རྐྱེན་གང་དག་ཚང་དགོས་མིན་དང༌། སློབ་བུ་ཇི་ལྟར་སྐྱོང་པའི་ཐབས་ཚུལ། སྣོད་ཀྱི་སྐྱོན་གསུམ་དང་བྲལ་བའི་སློབ་མའི་ངོས་ནས་སློབ་གཉེར་ཇི་ལྟར་བྱེད་པའི་ཁ་ཕྱོགས། ཐོས་བསམ་སྒོམ་གསུམ་གྱི་རིམ་པ་ལ་འཇུག་ཚུལ། ད་དུང་ལམ་བསླབ་པ་གསུམ་ཞེས་པ་དང༌། ཐབས་ཤེས་ཟུང་འབྲེལ་ཞེས་པའི་མིང་ཚིག་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་དགོས་མཁོའི་ནང་དུ་ཆེས་གལ་འགངས་ཆེ་བའི་འགྲོ་ལུགས་སྟོན་པའི་རིམ་པ་ཤ་སྟག་ཆགས་ཡོད། འདི་ལྟ་བུའི་སློབ་གསོའི་ལམ་ལུགས་དེ་དེང་གི་རིག་གནས་གསར་པའི་གནས་རྣམས་ཤེས་རྟོགས་ཡོང་ཐུབ་ཀྱི་ཐབས་ལམ་དུ་འཁྱེར་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཧ་ཅང་གལ་འགངས་ཆེ་བར་མངོན། ཡིན་ན་ཡང༌། མིང་ཚིག་འདི་དག་གི་དོན་ལྟ་ཅི་མཚན་ཙམ་ཡང་རྣ་བའི་ཡུལ་དུ་མ་གྱུར་བའི་དེང་གི་དུས་སྐབས་འདིར་འདི་དག་གི་ཆེ་བ་བརྗོད་པ་ཙམ་མིན་པར་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བའི་ལག་ལེན་ནང་དོན་ཐོག་ཏུ་འཁེལ་ཐུབ་མིན་ལ་བློ་གཟུར་གནས་ཀྱིས་བརྟག་དཔྱད་ཞིབ་འཇུག་གི་ལམ་ནས་ཐག་གཅོད་བྱ་རྒྱུ་ཞིག་རེད།
ལྷག་པར་གོ་ལ་གཅིག་གྱུར་དང་ཚན་རིག་བརྡ་འཕྲིན་གྱི་དུས་ཚོད་ཅེས་འབོད་པའི་དུས་སྐབས་ཏེ། དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་ནང་འདིར་ང་ཚོས་གདོད་མའི་ལྷིང་འཇགས་ཀྱི་འབྱུང་རྩའི་དགེ་མཚན་གཅིག་པུ་བསྐྱར་ཟློས་བྱས་ནས་སྡོད་ཐབས་མེད་པ་ནང་པའི་གཞུང་ནས་གསུངས་པའི་རྟེན་འབྱུང་ངམ་ལྟོས་གྲུབ་ཀྱི་རིགས་པས་འགྲུབ་པས་ན་ང་ཚོས་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་སློབ་གསོའི་ལམ་ལུགས་གཞི་རྩར་བཟུང་སྟེ་འབྱུང་འགྱུར་བོད་མིའི་གནས་བབ་དང་དགོས་མཁོ་ལ་བསྟུན་ནས་ཕྱོགས་ཡོངས་ཀྱི་ལེགས་བྱང་གི་བསླབ་བྱའི་གནས་དང༌། ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་ལམ་ལུགས་སོགས་བསྡུ་ལེན་གྱིས་སྔ་ན་མེད་པའི་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་ལམ་ལུགས་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་ཞིག་གསར་བཏོད་བྱེད་པའི་དུས་ལ་བབ་ཡོད་པར་མངོན།
ངས་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་སྲིད་བྱུས་གསར་གཏོད་བྱེད་དགོས་ཀྱི་འདུག་ཟེར་བ་དེ་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ཤེས་ཡོན་ཡར་རྒྱས་ཡོང་ཐབས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་གཅིག་པུ་ལ་གོ་བ་ལེན་གྱི་མིན། དེང་གི་དུས་སྐབས་འདིར་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ཤེས་ཡོན་ཁོ་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་ཆ་ཚང་སྒྲུབ་མི་ཐུབ་པ་དེ་ང་ཚོས་ངེས་པར་ཁས་ལེན་བྱེད་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན། ཡིན་ན་ཡང༌། སྲོལ་རྒྱུན་ཤེས་ཡོན་གྱི་རྨང་གཞི་ཡོངས་སུ་གཡུགས་ནས་རིག་གསར་ཁོ་ན་སྤྱོད་རྒྱུའི་འདུ་ཤེས་ནོར་འཁྲུལ་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེས་ན་བོད་མི་རིགས་ལ་ཐུན་མིན་གྱི་རིག་གཞུང་དང་ཐུན་མིན་གྱི་གོམས་སྲོལ་མང་དག་ཅིག་ཡོད་པའི་ཉིང་ཁུའམ་ཡང་ཞུན་གཞི་ལ་བཞག་ཐོག བོད་ཀྱི་ས་བབ་དང་གནས་བབ་དང་མཐུན་པའི་དེང་གི་ཤེས་ཡོན་གང་ཞིག་འབྱུང་འགྱུར་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དགོས་མཁོ་ཡོད་མེད་དེ་མ་འོངས་རྒྱང་གཟིགས་ཀྱིས་ཐག་གཅོད་རོབ་ཙམ་བྱས་ཏེ་དེ་མཐུན་གྱི་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་སམ་ལམ་ལུགས་གཏན་འབེབས་བྱ་རྒྱུ་དེ་གནད་ཀྱི་དམ་པར་མཐོང༌།
བོད་ཀྱི་ས་བབ་དང་གནས་བབ། དགོས་མཁོ་བཅས་གཞི་ལ་བཞག་པའི་སློབ་སྦྱོང་གང་ཞིག་སྤྲོད་དགོས་པ་དང་ཇི་ལྟར་སྤྲོད་དགོས་སམ་ཞེ་ན། བོད་ཀྱི་ཐུན་མིན་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གི་སློབ་གསོ་གཞི་རྩར་བཟུང་སྟེ་གནའ་དེང་གི་བཟོ་ཞིང་ཕྱུགས་གསུམ་གྱི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་གྱུར་བའི་སློབ་གསོ་སྤྲོད་ཐུབ་པ་བྱེད་དགོས། དེ་ཡང་བོད་ནི་ས་བབས་མཐོ་ཞིང་གནམ་གཤིས་ལ་འགྱུར་ལྡོག་ཆེ་བའི་ཡུལ་ཁམས་ཤིག་ཡིན་པར་བརྟེན་འཚོ་བའི་རྟེན་གཞི་གཙོ་བོ་ནི་ཞིང་འབྲོག་གི་ལས་དོན་ཡིན་པས་ཞིང་འབྲོག་གི་ཐོན་སྐྱེད་སྔར་ལྷག་གོང་འཕེལ་ཡོང་ཐབས་སུ་མེས་པོ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་གི་རྨང་གཞིའི་ཐོག་དེང་གི་ཚན་རིག་གི་ལམ་ནས་ལས་སྣོན་གང་ཞིག་བྱེད་དགོས་བཅས་ལ་ང་ཚོས་ངེས་པར་ཆེད་སྦྱོང་བྱེད་དགོས། ཡིན་ན་ཡང༌། བཀའ་ཤག་སྐབས་བཅུ་གཉིས་པའི་དཔལ་འབྱོར་སྲིད་བྱུས་ནང་འཚེ་བ་མེད་པའི་འཚོ་བ་རོལ་དགོས་པའི་ལམ་སྟོན་གནང་ཡོད་ཀྱང་འཚེ་བ་མེད་པའི་ཞིང་འབྲོག་གི་ལས་དོན་ཞིག་གཉེར་ཐབས་མེད་པ་ཚང་མས་མཁྱེན་གསལ་རེད།
ཕྱུགས་རིགས་གསོ་སྐྱོང་གི་དགོས་པ་ནི་ཤ་མར་དང༌། བལ་རྩིད་སོགས་ལོངས་སུ་སྤྱོད་རྒྱུ་དེ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་དག་ནི་དེང་སྐབས་འཛམ་གླིང་ཐོག་གི་ཐོན་རྫས་རྩ་ཆེན་དེ་ཆགས་ཡོད་པས་ང་ཚོས་འབྱུང་འགྱུར་སྲོལ་རྒྱུན་འཐག་ལས་སོགས་ཀྱི་ལས་དོན་ཐོག་དེང་གི་ཚན་རིག་ལག་རྩལ་གྱི་འཐག་ལས་ཀྱི་བྱེད་ཐབས་ལ་གཙིགས་འཛིན་གྱིས་ཆེད་སྦྱོང་བྱེད་དགོས།
དེ་བཞིན་དུ་ཞིང་ལས་ཀྱི་དགོས་དོན་ནི་བོད་ཀྱི་ས་བཅུད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དེའི་སྟེང་ནས་ཐོན་པའི་རོ་བཅུད་ཆེ་ཞིང་ཞིམ་མངར་ལྡན་པའི་འབྲུ་རིགས་དང༌། ཤིང་འབྲས་སོགས་ལོངས་སུ་སྤྱོད་རྒྱུ་དེ་ཡིན་པས་ང་ཚོས་འབྱུང་འགྱུར་གྱི་འཚོ་བའི་ནང་སྔར་རྒྱུན་ལས་ལྷག་པའི་འབྲུ་རིགས་སོགས་ཚན་རིག་གི་བྱེད་ཐབས་སྤྱད་ནས་སྣ་མང་ལྡན་པའི་སྤྱོད་ཚུལ་ཤེས་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ། བོད་ནི་རང་བྱུང་ཐོན་རྫས་ཀྱི་གཏེར་མཛོད་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་སྟབས་རྒྱ་དམར་གྱིས་ཧམ་ཟོས་བྱས་ཡོད་ཀྱང་ནམ་ཞིག་ང་ཚོས་རང་བྱུང་གི་གཏེར་མཛོད་དེ་དག་དངོས་སུ་བདག་གཅེས་དང་ལོངས་སུ་སྤྱོད་རྒྱུ་སེམས་ཕུགས་སུ་ཉར་ནས་མ་འོངས་པའི་བོད་མིའི་དགོས་མཁོར་ཕན་པའི་གནའ་བོའི་སྲོལ་རྒྱུན་བཟོ་ལས། དཔེར་ན། འཐག་དྲུབས་ཀྱི་སྐོར་ནས་གྱོན་ཆས་སྣམ་བུ་དང༌། གྲུམ་ཙེ། པང་གདན། བཙུགས་ཕྲུག ཕྱིང་པ། སྐུད་འཐག འཚེམ་བཟོ། མདོར་ན་ས་བབ་དང་མཐུན་པའི་མི་རིགས་རང་གི་གྱོན་ཆས་ཆ་ཚང་བཟོ་སྐྲུན་བྱེད་དགོས་ཤིང༌། རྫས་སྦྱོར་གྱི་ཐད་ནས་བཟའ་རིགས་དང་སྨན་རིགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་སྦྱོར་ཚུལ་སྔར་ལྷག་ཡོང་ཐབས་དང༌། དེ་བཞིན་བོད་རང་ཉིད་ཀྱི་དགོས་མཁོ་ལྟར་གྱི་གསེར་དངུལ་ཟངས་ལྕགས་སོགས་ཀྱི་མགར་ལས་སྣ་ཚོགས་དང༌། ཤིང་ལས་སྣ་ཚོགས། ཨར་ལས་དང་རྫ་བཟོ། བྲིས་རྩལ་རི་མོ་དང་རྡོ་ཤིང་བརྐོ་ལས། བོད་ཤོག་དང་དཔར་སྐྲུན་སོགས་བཟོ་ལས་ཀྱི་རིག་རྩལ་མང་པོ་ཞིག་དེང་གི་ཚན་རིག་ལག་རྩལ་ལས་འབུར་དུ་ཐོན་བཞིན་ཡོད་པས་ན་དེ་དག་མི་ཉམས་རྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྨང་གཞིའི་ཐོག་ཚན་རིག་འཕྲུལ་ཆས་ཀྱི་ཐབས་རྩལ་སྤྱོད་འོས་རིགས་དཔེར་ན་རས་གོས་འཐག་ལས་དང༌། ཀོ་པགས་སོགས་ཀྱི་ལས་རིགས། དེང་གི་དགོས་མཁོ་ལྟར་འགྱིག་དང་ལྕགས་ཆས་ཀྱི་ཐོན་རྫས་ལས་བསྐྲུན་པའི་བཅའ་དངོས་བཟོ་ལས། ལྷག་པར་དུ་དེང་སྐབས་མེད་དུ་མི་རུང་བའི་འཕྲུལ་འཁོར་གྱི་རིགས། དཔེར་ན། ཆུ་ཚོད་དང་ཁ་པར་སོགས་ཀྱི་འཕྲུལ་ལས། མོ་ཌ་དང་དེའི་ལྷུ་ལག་སྒྲིག་སྦྱོར། གློག་ཀླད་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་རིགས་སོགས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་དེ་དག་ང་ཚོས་ངེས་པར་དུ་སྦྱོང་བརྩོན་བྱེད་དགོས་པ་ཡིན་པས་ཚན་རིག་ལག་རྩལ་གྱི་སློབ་གསོའི་ཐད་ཧ་ཅང་གི་རྗེས་ལུས་ཡིན་པ་ངོས་འཛིན་གྱིས་ནུས་ཤུགས་རྩལ་འདོན་བྱེད་དགོས།
བོད་ནི་ས་བབ་ཧ་ཅང་མཐོ་ཞིང་ཨེ་ཤ་ཡ་གླིང་ཕྲན་ནང་གི་ཆུ་བོ་ཐབས་ཅད་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་ཡིན་པས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་སློབ་གསོ་དང༌། ས་རྒྱུས་རིག་པ་དང་ཆུ་བེད་རིག་པ་ལ་ཆེད་སྦྱོང་བྱས་ཏེ་མ་འོངས་པར་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་འོས་རིགས་ལ་རྒྱུས་སྟོན་ཐུབ་པ་བྱེད་དགོས།
བོད་ཡུལ་གང་སར་མཚོ་དང་གཙང་པོ་ཧ་ཅང་མང་བར་མ་ཟད་ཆུ་ཡི་གསོག་ཚད་ཀྱང་ཧ་ཅང་ཚད་མཐོ་བོ་ཡིན་པས་གློག་ཤུགས་བཟོ་ལས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ཡོངས་སུ་ཚང་ཡོད་པར་བརྟེན་དམིགས་བསལ་ཆུ་གློག་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་དོན་འདི་རིགས་ཆེད་སྦྱོང་བྱ་དགོས། བོད་ཀྱི་ས་བབས་མཐོ་བས་རླུང་ཤུགས་ཆེ་བ་དང་ཉི་ཟླ་དང་ཆེས་བར་ཐག་ཉེ་བར་བརྟེན་ཉི་འོད་དང་རླུང་ནུས་ཀྱང་བསྔོག་འདོན་གྱིས་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་ཐུབ་དགོས་ལ་འདི་ནི་ལྟོས་འཇོག་གིས་འཚེ་བ་མེད་པའི་ཐོན་ཁུངས་ཤིག་ཀྱང་ཡིན།
བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ལས་གསུངས་པའི་གསོ་བྱ་ལུས་དང་དེ་ལས་བྱུང་བའི་ནད། གསོ་བྱེད་ཟས་སྤྱོད་སྨན་དཔྱད་བཅས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ནི་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་གཏིང་ཟབ་པའི་འཐུས་སྒོ་ཡོངས་སུ་ཚང་བའི་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཤིག་ཏུ་མ་ཟད། དེང་གི་ཚན་རིག་འཕྲོད་ལས་ཀྱི་མ་ལག་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་པས་གཞུང་ལུགས་འདི་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་ཐོག་སྔར་གྱི་ཆ་བྱེད་(གཤག་བཅོས་ཀྱི་ལག་ཆ་གོ་དགོས།)ཁག་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་སྟངས་ཀྱི་རིག་པ་རྣམས་གཞི་ལ་བཞག་སྟེ་སྤྱོད་བདེའི་ཆ་བྱེད་གསར་བཟོ་དང་དེང་གི་གཤག་བཅོས་རིག་པ་ཟུང་འབྲེལ་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ་དང༌། གནའ་དེང་ཟུང་དུ་འབྲེལ་ནས་རང་བྱུང་སྐྱེ་དངོས་རྩི་ཤིང་སོགས་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཏེ་རོ་ནུས་སོགས་སྦྱོར་སྡེབ་བྱེད་ཚུལ་དེང་གི་ཚན་རིག་དང་རྩེ་མཐུན་ཡོང་ཐུབ་པ་དང༌། ནུབ་ཕྱོགས་སེམས་ཁམས་རིག་པ་དང་ནང་པའི་སེམས་ཁམས་རིག་པ་གཉིས་ཟུང་དུ་འབྲེལ་ཏེ་སེམས་ཁམས་ནད་བཅོས་ཀྱི་སྨན་པ་སྐྱེད་སྲིང་བྱ་རྒྱུ། དེར་མ་ཟད་མང་ཚོགས་ཡོངས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་སློབ་གསོའི་ནང་དུས་སྤྱོད་རྒྱུན་སྤྱོད་ཟས་སྤྱོད་བཅས་ནི་གཞི་རིམ་སློབ་ཚན་གྱི་ཟུར་རྒྱན་དུ་འཇོག་རྒྱུ། གཞན་ཡང་རྫས་འགྱུར་རིག་པ་དང༌། ལྷག་དོན་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་གཞུང་ལུགས་དང་ཆེས་མཐུན་པའི་དངོས་ཁམས་རིག་པ་བཅས་ལ་དོན་ཕན་ལྡན་པའི་སློབ་སྦྱོང་སྤྲོད་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ། དེ་ལ་སོགས་པའི་སློབ་གསོའི་ལས་དོན་ཐམས་ཅད་གཙིགས་འཛིན་བྱ་དགོས། དེང་གི་དུས་སྐབས་འདིར་སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་གི་ལས་དོན་ཕལ་ཆེ་བ་སྒྲུབ་ཕྱོགས་སྟབས་བདེ་བ་དང་མྱུར་འགྲོས་ཆེ་བ་བཅས་ཀྱི་དགེ་མཚན་ལྡན་པར་བརྟེན་ང་ཚོས་སྔར་སྲོལ་བྱེད་ཐབས་དཔེར་ན་ཤིང་པར་ཡིག་ཆས་སོགས་ཀྱི་ལས་དོན་དེ་དག་དེང་སྐབས་འཕྲུལ་ཆས་ཅན་དུ་བསྒྱུར་ཟིན་པ་བཞིན་དགོས་མཁོ་དང་ལེགས་བྱང་ལྡན་རིགས་ལའང་བསམ་ཞིབ་བྱ་འོས། མདོར་ན་འབྱུང་འགྱུར་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དགོས་མཁོའི་ནང་ལས་རིགས་གང་ཡོད་(སྔར་གྱི་གོམས་གཤིས་ནང་ལྷམ་བཟོ་དང་ལྕགས་མགར་བཅས་ཀྱི་ལས་རིགས་གཉེར་མཁན་རྣམས་ལ་མཐོང་ཆུང་དང་རིགས་དམན་པའི་ལྟ་ཚུལ་ཡོད་པ་དེ་དག་གཙང་འདོར་བྱེད་དགོས། འོན་ཀྱང༌། རྐུ་འཕྲོག་བཅོམ་གསུམ། མགོ་སྐོར་བཤུ་གཞོག་གི་ལས་བྱེད་མཁན་རྣམས་ལ་རིགས་དམན་ཤོས་ཀྱི་ངོས་འཛིན་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ།)ཐམས་ཅད་དབྱེ་འབྱེད་དང་མཆོག་དམན་གྱི་ལྟ་ཚུལ་དོར་ཏེ་གཅིག་མཚུངས་ཀྱི་མཐོང་ཆེན་གྱིས་སློབ་སྦྱོང་སྤྲོད་ཐུབ་པ་བྱ་དགོས་པ་ཡིན། དེ་ལྟ་བུའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་གི་བྱེད་སྒོ་མཐའ་དག་ཤེས་ཡོན་ལ་རག་ལས་ཡོད་ཅིང༌། ཤེས་ཡོན་ཅན་སྐྱེད་སྲིང་བྱེད་ཐུབ་མིན་ནི་དགེ་རྒན་ལ་རག་ལས་ཡོད་པས་ཤེས་ཡོན་གྱི་འབྱུང་རྩ་དགེ་རྒན་ཚད་འཕེར་བ་ཞིག་འདེམས་ཐུབ་མིན་དེ་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་སྲིད་བྱུས་དང༌། ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་ཚོགས་སྡེ་བཅས་ལ་རག་ལས་ཡོད་པ་ཡིན་པས་མ་འོངས་པར་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་ལས་དོན་མཐའ་དག་བཏང་འཛིན་དང་བཀོད་འདོམས་བྱེད་ཐུབ་པའི་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་ལྷན་ཁང་ཞིག་དགོས་པ་ཡིན། ལྷན་ཁང་དེའི་ནང་དུ་སླེབས་མཁན་ཚང་མ་ཤེས་ཡོན་གྱི་སྡེ་ཚན་སོ་སོ་དང༌། ལས་རིགས་སོ་སོའི་ཐད་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་དང་ཆེད་ལས་དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་ཤ་སྟག་ཡིན་དགོས། ཁོང་ཚོའི་ལས་འགན་ནི་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོ་མཐའ་དག་གི་ཁ་ཕྱོགས་རྒྱུས་སྟོན་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཡིན་ཞིང༌། ལྷན་ཚོགས་འདིའི་མི་འགྲོའི་འབྱུང་ཁུངས་ནི་རིགས་མི་འདྲ་བའི་ཤེས་ཡོན་དང་ལས་རིགས་ཁག་གི་ཐད་ཤེས་འཇོན་ལྷག་བསམ་གྱིས་ཕྱུག་པའི་ཕུལ་བྱུང་དགེ་རྒན་རྣམས་ཡིན་དགོས་པས་ལྷན་ཚོགས་འདིའི་ཚོགས་མི་དང་ཕུལ་བྱུང་དགེ་རྒན་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་རིམ་པ་གཅིག་མ་གཏོགས་མེད་པར་མ་ཟད། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལས་བྱེད་ཡོངས་ལས་གནས་རིམ་དང་ཕོགས་རིམ་མཐོ་ཤོས་དེ་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་འགན་ཁུར་བ་རྣམ་པ་དང་འདིའི་ནང་དུ་རིམ་པས་འོང་འགྱུར་གྱི་དགེ་རྒན་རྣམ་པ་ཡིན་དགོས།
ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོ་ལྷན་ཁང་ནི་ཤེས་ཡོན་ལས་དོན་ཐད་ནས་རིམ་པ་མཐོ་ཤོས་ཡིན་ཡང་འཛིན་སྐྱོང་གི་རིམ་པའི་ནང་དུ་ལྷན་ཁང་གཞན་དང་གཅིག་མཚུངས་ཡིན། ཁྱབ་ཚད་ནི་གཞུང་སྒེར་གྱི་སློབ་གྲྭ་ཆེ་ཆུང་ཚང་མ་སྟེ་རིམ་པ་ཁག་གི་གཞི་རིམ་སློབ་གྲྭ་ནས་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་བར་དང༌། དེ་དག་གི་ནང་དུ་བོད་ཀྱི་ཐུན་མིན་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གི་སློབ་གསོ་གཞི་རྩར་བཟུང་སྟེ་གནའ་དེང་གི་བཟོ་ཞིང་ཕྱུགས་གསུམ་གྱི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་གྱུར་བའི་ཤེས་ཡོན་དང༌། ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་དང་འབྲེལ་བའི་ཤེས་ཡོན་དང༌། ཚན་རིག་ལག་རྩལ་སོགས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན། ས་རྒྱུས་དང་ཆུ་བེད། སྐྱེ་དངོས་དང་རྫས་འགྱུར་རིག་པ། ཁོར་ཡུག་དང་ཐོན་ཁུངས། ཨར་ལས་དང་རྫ་བཟོ། དཔལ་འབྱོར་དང་འཕྲོད་ལས་ཤེས་ཡོན། ཆབ་སྲིད་སློབ་གསོ། བདེ་སྲུང༌། ཕྱི་འབྲེལ་དང༌། བརྙན་པར་དང་ཡིག་ཆས་སོགས་དཔར་སྐྲུན་གྱི་ཤེས་ཡོན། རྒྱང་བསྒྲགས་བརྙན་འཕྲིན་དང་རླུང་འཕྲིན་སོགས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན། གཞན་ཡང་གསར་བཏོད་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་འཛུགས་སྐྲུན་སོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སློབ་གསོའི་ལས་དོན་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་དགོས་པ་ཡིན། བྱེད་སྒོ་ནི་སློབ་གསོའི་ལས་རིམ་ཡོད་ཚད་ལ་མཛུབ་སྟོན་གྱི་འཆར་བཟོ་དང་ལེགས་བཅོས་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཡིན་པས་ལྷན་ཁང་འདིའི་མ་ལག་དང་བཅས་པའི་ནང་དུ་གོང་གསལ་གྱི་དགོས་མཁོའི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་བསླབ་བྱ་སོ་སོ་ལ་ཆེད་མཁས་མི་སྣ་ཤ་སྟག་དྲག་འདེམས་བྱེད་དགོས་པ་མ་ཟད། འཛིན་སྐྱོང་གི་ལས་བྱེད་ཚོ་ཡང་ཤེས་ཡོན་གྱི་རྨང་གཞི་མཐུག་པའི་གཞུང་ཞབས་གནས་རིམ་ལྔ་པ་ཡན་ཆད་ཡིན་དགོས། འབྱུང་འགྱུར་བོད་ནང་གི་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་ལས་རིམ་ལ་ད་ལྟ་ནས་ཆེད་དུ་དམིགས་ནས་གོང་འཁོད་ཀྱི་རིམ་པ་ཁག་གི་ནང་ལས་ཀ་བྱེད་ཐུབ་ངེས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་པ་སྐྱེད་སྲིང་བྱེད་དགོས།
སློབ་ཚན་གྱི་སྒྲོམ་གཞི།
གཞི་རིམ་ནས་མཐོ་རིམ་བར་གྱི་སློབ་ཚན། སློབ་ཚན་གང་ཞིག་གཏན་འབེབས་བྱ་རྒྱུ་དེ་ལས་སླ་བའི་ལས་དོན་ཞིག་མིན་པར་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་རིགས་རང་གི་དགོས་མཁོ་དང་གནས་བབ་གཙོ་བཟུང་ཐོག་བཀོད་སྒྲིག་བྱེད་དགོས་སྟབས་ང་ཚོས་རང་གི་དགོས་མཁོའི་ལས་དོན་ཐོག་ཏུ་དོན་དངོས་འབབ་ཐུབ་པའི་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་སྲིད་བྱུས་ཤིག་གཏན་འབེབས་བྱ་རྒྱུ་ནི་འཕྱིས་མ་དྲགས་ན་སྔ་དྲགས་མེད་པར་སེམས། ཡིན་ན་ཡང༌། སྤྱི་ཚོགས་ཁྱོན་ཡོངས་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་མདུན་བསྐྱོད་བྱེད་བཞིན་པའི་དུས་རབས་འདིར་གཙོ་བོ་མི་རིགས་རང་ཉིད་ཀྱི་དགོས་མཁོ་དང་མདུན་ལམ་ཡངས་པོ་ཡོང་ཐབས་སུ་སློབ་ཚན་དང་སློབ་གསོའི་ཁ་ཕྱོགས་གཏན་འབེབས་བྱེད་དགོས་པར་མ་ཟད། སློབ་གཉེར་བའི་ན་ཚ་དང༌། ཁམས་དབང་པོ་སོགས་ལ་འཚམས་པའི་སློབ་ཚན་གྱི་སྒྲོམ་གཞི་སྒྲིག་དགོས་པ་ཡིན་པས་གཤམ་དུ་དཔེ་མཚོན་ནམ་སྐྱ་ཐིག་གི་ཚུལ་དུ་བཀོད་པ་འདི་ལྟར།
༡། སྔོན་འགྲོ་ལོ་གསུམ་གྱི་རིང་ལ་སློབ་གྲྭར་འཇུག་འདོད་ཀྱི་སྤྲོ་བ་སྤེལ་རྒྱུ་གཙོ་བཟུང་ཐོག་སློབ་ཚན་གཙོ་བོ་དབྱངས་དང་གསལ་བྱེད་ཀྱིས་མཚོན་མགོ་འདོགས་བཅས་ཀྱི་སྒྲ་གདངས་གསལ་དག་ཀློག་གསུམ་ཡོང་ཐུབ་བྱ་རྒྱུ། བྱིས་པའི་དབང་པོའི་ནུས་པ་དང་བསྟུན་ནས་ཉེ་འཁོར་གྱི་རྩེད་ཆས་དང་བཟའ་ཆས་སོགས་གང་འཚམས་སློབ་ཚན་གྱི་ཟུར་རྒྱན་ལྟ་བུར་འཇོག་རྒྱུ། དེ་བཞིན་གླུ་གཞས་དང་ཟློས་གར་སོགས་ལ་དོ་སྣང་སྤྲོད་རྒྱུ།
༢། འཛིན་རིམ་དང་པོའི་སློབ་ཚན་གཙོ་བོ། དབུ་ཅན་དབུ་མེད་ཀྱི་ཡིག་གཟུགས་འབྲི་སྟངས་དང༌། དེ་གཉིས་སྦྱོར་ཀློག་ཚད་ཐུབ་བྱ་རྒྱུ། དེང་རབས་ཚན་རྩིས་ཀྱི་རྨང་གཞིའི་སློབ་ཚན་ནང་གི་ཐ་སྙད་གང་འཚམས་རེ་ཟུར་རྒྱན་གྱི་སློབ་ཚན་དུ་འཇོག་རྒྱུ། སྐབས་འདི་ཙམ་ནས་གནའ་དེང་གི་རྩེད་རིགས་འདྲ་མིན་ནང་འགྲན་ཞུགས་ཀྱི་བློ་སྟོབས་དང་ལུས་སྦྱོང་གི་སློབ་སྦྱོང་སྤྲོད་འགོ་འཛུགས་རྒྱུ།
༣། འཛིན་རིམ་གཉིས་པའི་སློབ་ཚན་གཙོ་བོ་སྦྱོར་ཀློག་དང་གཞི་རིམ་གྱི་བརྡ་དག ཚན་རྩིས་རྨང་གཞི་དང༌། ཚིག་གྲུབ་བཟོ་སྟངས་ཀྱི་རྨང་གཞིའི་སློབ་སྦྱོང་སྤྲོད་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ། སྐབས་འདི་ཙམ་ནས་བྱིས་པའི་སེམས་ཁམས་དང་བསྟུན་ནས་རྒྱལ་ཞེན་དང་རིགས་ཞེན་གྱི་སློབ་གསོ་དང༌། བཟང་སྤྱོད་བཅས་ཀྱི་སློབ་གསོ་འགོ་འཛུགས་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ།
༤། འཛིན་རིམ་གསུམ་པའི་སློབ་ཚན་གཙོ་བོ་ནི་སྐད་ཡིག་དང་བརྡ་དག་གི་གཞི་རྒྱ་ཆེ་རུ་བཏང་པའི་སློབ་ཚན་ཁག་དང༌། དེ་མཚུངས་དེང་རབས་ཚན་རྩིས་རིགས་ལམ་ཁག་ཡིན་དགོས། ན་ཚོད་དང་ཁམས་མོས་ལ་བསྟུན་ནས་ཉེ་འཁོར་གྱི་རྩེད་ཆས་དང་བཅའ་དངོས་སོགས་བརྗོད་བྱར་བཞག་སྟེ་རྩོམ་རིག་གི་རྨང་གཞི་ཟུར་རྒྱན་གྱི་སློབ་ཚན་དུ་འཇོག་རྒྱུ། སྐབས་འདི་ནས་བཟུང་རང་ཉིད་དང་ཁོར་ཡུག་གཙང་ཉར་བྱེད་དགོས་པའི་གོམས་གཤིས་འཇགས་ཐུབ་བྱ་རྒྱུ།
༥། འཛིན་རིམ་བཞི་པའི་སློབ་ཚན་གཙོ་བོ་ནི། ལེགས་བཤད་ལྗོན་དབང་གཞི་ལ་བཞག་ནས་ཚིག་ཕྲད་རྣམས་དང་འཇུག་ཡུལ་ངོས་འཛིན་གྱིས་སྦྱོར་ཚུལ་དང༌། དེ་འབྲེལ་གྱི་རྩོམ་རིག དེང་རབས་ཚན་རྩིས་ཀྱི་ནང་གསེས་དབྱེ་སྒོ་ཁག་གི་རྨང་གཞི་བཅས་སྤྲོད་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ། སྐབས་འདི་ནས་བཟུང་ཉིན་ཐོ་འབྲི་འགོ་རྩོམ་རྒྱུ།
༦། འཛིན་རིམ་ལྔ་པའི་སློབ་ཚན་གཙོ་བོ་ནི། སུམ་ཅུ་པའི་གཞུང་གཞིར་བཟུང་ཚིག་ཕྲད་རྣམས་འཇུག་ཚུལ་དང༌། དེང་རབས་ཚན་རྩིས་ཀྱི་ནང་གསེས་སློབ་ཚན་ཁག་དང༌། དེ་དག་དང་འབྲེལ་བའི་རྩོམ་རིག་བཅས་ངོ་སྤྲོད་བྱེད་རྒྱུ། འཛིན་རིམ་ལྔ་པ་ནས་དྲུག་པར་འཕོ་མཚམས་དང་དགུ་པ་ནས་བཅུ་པ་འཕོ་མཚམས་གཉིས་ཀྱི་བར་བརྒྱ་ཆའི་༦༥ མ་ལོན་པའི་ཡིག་རྒྱུགས་གྲུབ་འབྲས་དམན་པ་དང༌། ཡང་ན་ནད་མནར་སོགས་ཀྱི་རྐྱེན་པས་ཡིག་རྩལ་གཏོང་མ་ཐུབ་པ་དང་མ་འཕྲོད་པ་བཅས་ཀྱི་མདུན་ལམ་དམིགས་ཏེ་༼མཚམས་སྦྱོར་འཛིན་གྲྭ༽ ཞིག་འཇོག་གལ་ཆེ་བར་མཐོང༌། མཚམས་སྦྱོར་འཛིན་གྲྭའི་ནང་ལྷག་མཁན་རྣམས་ལ་སྔར་སྦྱངས་ཟིན་པའི་སློབ་ཚན་ཁག་བསྐྱར་སྦྱོང་གི་གོ་སྐབས་སྤྲད་དེ་ཡིག་ཚད་ལོན་པ་རྣམས་འཛིན་རིམ་གོང་མར་འཕོ་རྒྱུ་དང༌། ཡིག་ཚད་མ་ལོན་པ་རྣམས་དེ་དུས་ནས་སློབ་སྦྱོང་གི་གོ་སྐབས་ཤོར་བར་ངོས་འཛིན་བྱ་རྒྱུ།
༧། འཛིན་རིམ་དྲུག་པའི་སློབ་ཚན་གཙོ་བོ་ནི་རྟགས་ཀྱི་འཇུག་ཚུལ་དང༌། དུས་གསུམ་གྱི་རེའུ་མིག དེ་འབྲེལ་གྱི་རྩོམ་རིག་གི་ཤེས་བྱ་དང༌། ཚན་རྩིས་ཀྱི་རིགས་ལམ་ཁག་དང༌། སྐད་ཡིག་གཉིས་པ་ཞིག་གི་རྨང་གཞི་བསྐྲུན་རྒྱུ་བཅས། ལུས་སེམས་འཕྲོད་བསྟེན་སླད་སྐབས་འདི་ནས་དུས་སྤྱོད་དང་རྒྱུན་སྤྱོད། ཟས་སྐོམ་སྤྱོད་ཚུལ་བཅས་ཀྱི་སློབ་གསོའི་གོ་རྟོགས་སྤེལ་འགོ་རྩོམ་རྒྱུ་མ་ཟད་སྲིན་འབུ་འཁྲུག་པའི་ནད་ཚ་དང་གཉན་ནད་སོགས་སྔོན་འགོག་གི་སློབ་གསོ་གནད་སྨིན་སྤྲོད་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ། སྐབས་འདི་ནས་བཟུང་བདུན་རེའི་རྩོམ་ཐུང་ངམ་དོན་བརྗོད་རྩོམ་ཐུང་འབྲི་འགོ་རྩོམ་རྒྱུ།
༨། འཛིན་རིམ་བདུན་པའི་སློབ་ཚན་གཙོ་བོ་ཚན་རྩིས་ཀྱི་སློབ་ཚན་ཁག བོད་ཡིག་ནང་རྩོམ་རིག་གི་ཤེས་བྱ་གོང་འཕེལ་གཏོང་རྒྱུ། སྐད་ཡིག་གཉིས་པ་མུ་མཐུད་བྱ་རྒྱུ། ལོ་རྒྱུས་དང་ལོ་རྒྱུས་མི་སྣ་གོ་བདེའི་ལམ་ནས་ངོ་སྤྲོད་འགོ་འཛུགས་བྱེད་རྒྱུ།
༩། འཛིན་རིམ་བརྒྱད་པའི་སློབ་ཚན་གཙོ་བོ་ནི་དེང་རབས་ཚན་རྩིས་གཉིས་ཀྱི་སྟེང་སྲོལ་རྒྱུན་རྩིས་རིག་དང་གནའ་དེང་གི་སྙན་རྩོམ་རྩོམ་རྩལ་དང༌། སྐད་ཡིག་གཉིས་པ་མུ་མཐུད་བྱ་རྒྱུ། འཛིན་རིམ་བརྒྱད་པ་མཐར་ཕྱིན་རྗེས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དང་བརྡ་སྤྲོད་ཐད་ཐོགས་མེད་དུ་འཇུག་ནུས་པའི་སློབ་སྦྱོང་ཚད་ཐུབ་བྱེད་དགོས་པར་མ་ཟད་དེང་རབས་ཚན་རྩིས་གཉིས་ཀྱི་ནང་གསེས་དང་བཅས་པའི་རྨང་གཞི་བརྟན་པོ་ཞིག་བསྐྲུན་ཐུབ་པ་བྱ་དགོས།
༡༠། འཛིན་རིམ་དགུ་པ་དང་བཅུ་པ་གཉིས་ཀྱི་སྐབས་གནའ་དེང་གི་རྩིས་རིག་དང༌། གཞན་ཡང་གནའ་དེང་གི་ཚད་མ་རིག་པའི་སྤྱི་འགྲོས། ནང་པའི་གཞུང་ནས་གསུངས་པའི་གཞིའི་རྣམ་གཞག་དང་དེང་གི་དངོས་ཁམས་རིག་པ་བཅས་ཀྱི་རྨང་གཞི་བསྐྲུན་རྒྱུ། སྐབས་འདི་ནས་བཟུང་ལོ་རེའི་ནང་བརྗོད་གཞི་ངེས་ཅན་ཐོག་དཔྱད་བརྗོད་ཀྱི་རྩོམ་ཡིག་ཤོག་ངོས་གྲངས་ཚད་ལྡན་པ་རེ་འབྲི་འགོ་འཛུགས་དགོས།
༡༡། འཛིན་རིམ་བཅུ་པའི་སྐབས་གནའ་དེང་གི་ཚད་མ་རིག་པ། བློ་རིག་དང༌། ནང་པའི་གཞུང་ནས་གསུངས་པའི་གཞིའི་རྣམ་གཞག་དང་དེང་གི་དངོས་ཁམས་རིག་པ་བཅས་སློབ་ཚན་གཙོ་བོར་བཟུང་ནས་དེའི་སྟེང་གནའ་དེང་གི་ལྟ་གྲུབ་དང་འབྲེལ་བའི་སློབ་ཚན་ཁག་གི་རྨང་གཞི་བསྐྲུན་རྒྱུ། སྐབས་འདི་ནས་བཟུང་ཆབ་སྲིད་དང་འབྲེལ་བའི་སློབ་གསོའི་ཐོས་རྒྱ་ཆེ་རུ་གཏོང་འགོ་རྩོམ་རྒྱུ།
༡༢། འཛིན་རིམ་བཅུ་གཅིག་པའི་སྐབས་སུ་གོང་གསལ་སློབ་ཚན་དེ་དག་གི་འཕྲོ་མུ་མཐུད་བྱ་རྒྱུ་མ་ཟད་སྐབས་འདི་ནས་སློབ་གཉེར་བ་སོ་སོར་ངེས་ཆ་དང་སྤྲོ་བ་མདུན་ལམ་བཅས་ཡོད་པའི་སློབ་ཚན་གང་རུང་ཞིག་འདེམས་སུ་བཅུག་སྟེ་ཆེད་སྦྱོང་གི་འགོ་འཛུགས་བྱ་རྒྱུ།
༡༣། འཛིན་རིམ་བཅུ་གཉིས་སྐབས་ཆེད་སྦྱོང་གི་སློབ་ཚན་གང་ཡིན་པ་གཙོ་བཟུང་ཐོག་སློབ་ཚན་གཞན་རྣམས་ཟུར་རྒྱན་གྱི་ཚུལ་དུ་སྦྱོང་དགོས།
༡༤། གཞི་རིམ་གྱི་སློབ་ཚན་ཁག་སློབ་ཐོན་ཟིན་རྗེས་རང་ཉིད་སྐབས་འཕྲལ་གྱི་དགོས་མཁོའི་ཆེད་བཟོ་ཞིང་ཕྱུགས་གསུམ་གྱིས་མཚོན་པའི་ལས་རིགས་ཁག་ལ་ཞུགས་པ་ཕུད་དེ་མིན་རང་གི་ལུས་སེམས་ཀྱི་ནུས་པ་དང༌། མཐུན་རྐྱེན་དང་སྙིང་སྟོབས་ཀྱི་ནུས་པ། རྣམ་དཔྱོད་དང་ངང་རྒྱུད་ཀྱི་ནུས་པ། བརྩོན་འགྲུས་དང་བཟོད་བསྲན་བཅས་ཀྱི་ནུས་པ་ལྡན་རིགས་རིམ་པས་དུས་ཡུན་ལོ་གསུམ་ཅན་གྱི་མཐོ་སློབ་དང༌། ལོ་ལྔ་ཅན་གྱི་མཐོ་འབྲིང༌། དུས་ཡུན་ལོ་བཅུ་ཅན་གྱི་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ། ནང་དོན་རིག་པ་སོགས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་སློབ་གཉེར་རྒྱ་ཆེར་གནང་སའི་བསྟི་གནས་བཅས་གང་རུང་དུ་འཛུལ་ཞུགས་བྱ་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་ཡོད་འོས་ཤིང༌།
- དེ་ཡང་དུས་ཡུན་ལོ་གསུམ་ཅན་གྱི་མཐོ་སློབ་ཁག་གི་ནང་དུ། སྐད་ཡིག་མི་འདྲ་བ་གཉིས་གཙོ་གྱུར་ཐོག་ལོ་གསུམ་གྱི་དུས་ཡུན་ནང་སློབ་ཚན་གྱི་གཞུང་ཚད་རྫོགས་ཐུབ་པའི་རིག་པའི་གནས་རྣམས་སློབ་ཚན་དུ་འཇོག་རྒྱུ།
- དུས་ཡུན་ལོ་ལྔ་ཅན་གྱི་འབྲིང་རིམ་མཐོ་སློབ་ཁག་གི་ནང་དུ། ཕྱི་ནང་གི་ལྟ་གྲུབ་དང༌། ཕྱི་ནང་གི་སེམས་ཁམས་རིག་པ། སློབ་གསོ་རིག་པ། ཕྱི་ནང་གི་གསོ་བ་རིག་པ། སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་འབྱུང་རྩིས་དང་སྐར་རྩིས་རིག་པ། དེང་གི་འབྱུང་རྩིས་རིག་པ། གློག་རྩིས་རིག་པ། དངོས་ཁམས་རིག་པ། སྐྱེ་དངོས་རིག་པ། རྫས་འགྱུར་རིག་པ། ས་རྒྱུས་རིག་པ། ཆུ་བེད་རིག་པ། གནའ་དེང་གི་ལག་རྩལ་བཟོ་ལས་ཁག སྲོག་ཆགས་སྨན་བཅོས་རིག་པ། གནའ་དེང་གི་འབྲི་རྩལ་རི་མོ། གློག་ཀླད་འཕྲུལ་ལས་རིག་པ། རྒྱང་བསྒྲགས་བརྙན་འཕྲིན་དྲ་རྒྱ་སོགས། ལོ་རྒྱུས་རིག་པ། འཛུགས་བསྐྲུན་རིག་པ། དཔལ་འབྱོར་རིག་པ། འཆར་འགོད་རིག་པ། ཁྲིམས་དོན་རིག་པ། ཆབ་སྲིད་རིག་པ། སྒྱུ་རྩལ་རིག་པ། ཐོན་ཁུངས་རིག་པ། ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་སོགས་ཡོད།
- ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ་ཁག་ཏུ་གོང་གསལ་སློབ་ཚན་ཁག་གི་ནང་ནས་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་གཏིང་ཟབ་པའི་སློབ་ཚན་སོ་སོར་དབྱེ་ཞིབ་ཀྱི་སྒོ་ནས་སློབ་སྦྱོང་དང་སློབ་གཉེར་བ་སོ་སོའི་ཁམས་མོས་ལྟར་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་བྱ་རྒྱུ་བཅས་ཡིན། གོང་གསལ་སློབ་ཚན་དེ་དག་གི་ནང་ནས་སློབ་གཉེར་པ་གཅིག་གིས་སློབ་ཚན་གཉིས་ནས་གསུམ་ལྷག་གདམ་མི་ཆོག་ཅིང་དེ་ཡང་འབྲེལ་ཡོད་ཤ་སྟག་ཡིན་དགོས།
འཛིན་གྲྭ་དང་ལོ་ཚད་གཏན་འབེབས་བྱེད་ཕྱོགས།
སྔོན་འགྲོའི་ལོ་གཉིས་དང་མཚམས་སྦྱོར་ལོ་གཅིག་ཕུད་དེ་མིན་འཛིན་རིམ་དང་པོ་ནས་ཆེས་མཐོའི་སློབ་མཐར་མ་ཕྱིན་བར་དུ་ལོ་ཉེར་ལྔ་ལ་སློབ་སྦྱོང་གི་གོ་སྐབས་ཡོད་པ་ཡིན། དེ་ཡང་ལོ་གསུམ་དང་བཞི་གཉིས་ལ་སྔོན་འགྲོར་ཞུགས་དགོས། རང་ལོ་ལྔ་བར་མཚམས་སྦྱོར་འཛིན་གྲྭར་ཞུགས་དགོས། དེ་ནས་རང་ལོ་དྲུག་ནས་བཅུ་བར་དུ་འཛིན་གྲྭ་དང་པོ་ནས་ལྔ་བར་འགྲིམ་དགོས། འཛིན་གྲྭ་དྲུག་པ་ནས་བརྒྱད་པ་བཅས་ལ་འབྲིང་རིམ་དང༌། དགུ་པ་ནས་བཅུ་གཉིས་བར་ལ་འབྲིང་རིམ་གོང་མ། རང་ལོ་བཅུ་གཅིག་ནས་འབྲིང་རིམ་འོག་མའི་སློབ་སྦྱོང་གི་འགོ་བཙུགས་ཏེ་རང་ལོ་བཅུ་བཞི་ནས་འབྲིང་རིམ་གོང་མར་འཛུལ་ཞུགས་ཐུབ་པར་བྱ་དགོས་པར་མ་ཟད་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་གྱི་སློབ་ཚན་ཡང་ལོ་དེ་ནས་སློབ་གྲྭའི་མདུན་ལམ་སློབ་སྟོན་པར་བཀའ་བགྲོས་ཀྱིས་གདམས་ཏེ་ཟུར་ལྟའི་དུས་ཚོད་དམ་འཛིན་དང་དམིགས་བཀར་ཆ་རྐྱེན་གང་དགོས་གསོག་འཇོག་བྱ་དགོས་པར་མ་ཟད་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཅིག་ནས་རང་གི་ཆེད་སྦྱོང་གི་སློབ་ཚན་གང་ཡིན་པ་གཏན་འཁེལ་གྱིས་སློབ་མགོ་འཛུགས་རྒྱུ། རང་ལོ་བཅོ་བརྒྱད་པར་འབྲིང་རིམ་གོང་མའི་ལོ་བཞི་ཡི་སློབ་སྦྱོང་ཚར་བ་བྱས་ཏེ་ལོ་གསུམ་ཅན་དང་ལྔ་ཅན་གྱི་མཐོ་སློབ་གང་ཞིག་ཏུ་འཛུལ་ཞུགས་བྱེད་པའམ་ཡང་ན་ཐད་ཀར་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་དུ་རྒྱུགས་ཚད་གཏོང་བ་བཅས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་འབུལ་རྒྱུ། གོང་གསལ་གྱི་སློབ་ཚན་གང་རུང་གི་ཐོག་ཆེས་མཐོའི་སློབ་གཉེར་ཁང་གང་ཞིག་ཏུ་ལོ་ལྔར་སློབ་གཉེར་བྱས་པའི་སློབ་ཐོན་པ་རྣམས་ལ་མིང་དོན་མཚུངས་པའི་ཕྱག་ཁྱེར་མེད་པར་ཤེས་ཡོན་སྲི་ཞུ་བའི་ཁོངས་སུ་བླངས་མི་ཆོག་པ་བྱ་རྒྱུ། ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་ཆེན་མོར་འཛུལ་ཞུགས་གནང་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་གོང་གསལ་སློབ་ཚན་གང་རུང་གི་ཐོག་ལ་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་བྱེད་དགོས་སྟབས་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་ཆེན་མོའི་ནང་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་ཡུན་ལོ་བཅུ་ཡིན་དགོས་པ་དང༌། ལོ་དང་པོ་ལྔ་ལ་སློབ་སྦྱོང་དངོས་དང་ལོ་གཅིག་ལ་རང་དབང་གིས་སློབ་སྦྱོང་བྱས་ཏེ་ལོ་མཐའ་མ་བཞི་ལ་ཉམས་གསོག་དང་ཞིབ་འཇུག་གི་གྲུབ་དོན་མཁས་པའི་འདུན་སར་ཆེད་རྩོམ་གྱི་ལམ་ནས་དམ་བཅའ་འཇོག་རྒྱུ། ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་ཁང་ནས་ཐོན་ཚད་ལ་ཁྱད་མཁས་རབ་འབྱམས་པའི་མཚན་གནས་ཐོབ་ཀྱི་ཡོད་ཅིང༌། རིམ་པས་ཤེས་ཡོན་དང་ལྷག་བསམ་མཛད་རྗེས་གསུམ་གྱི་ཐོག་ནས་ལོ་ལྔའི་རིང་སློབ་ཁྲིད་དམ་ཕྱག་ལས་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་ལ་རྒྱུས་ལོན་བརྒྱུད་ནས་དགེ་རྒན་ཆེན་མོའི་མཚན་གནས་དང༌། དེ་ནས་ལོ་ལྔའི་ཉམས་མྱོང་ལ་དཔག་ནས་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ་གཞོན་པའི་མཚན་གནས་དང༌། དེ་ནས་ལོ་ལྔའི་གྲུབ་འབྲས་ལྟར་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོའི་མཚན་གནས་འབུལ་རྒྱུ་དང་དེ་ནས་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་མཁས་པ་བཅས་ཀྱིས་མདུན་ལམ་གསལ་པོ་བཟོ་དགོས་པ་ཡིན།
(བསྟན་པ་བཀྲ་ཤིས་ལགས་ནི། བོད་གཞུང་དབུས་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭའི་བོད་ཡིག་སློབ་དགེ་ཡི་ཕྱག་ལས་གནང་བཞིན་ཡོད།)