རྒྱལ་མཚན་ཆོས་གྲགས།
༄༅། །ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་ཁ་ཤས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རིག་གནས་ཀྱིས་ཕྱུག་ཅིང་ཞི་བདེ་མཛའ་མཐུན་གྱི་སྒོ་ནས་འཚོ་བ་སྐྱེལ་བའི་འཛམ་གླིང་ས་མཐོའི་བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཐོག་སྔར་བྱུང་མ་མྱོང་བའི་ཐབས་སྡུག་གི་དུས་འགྱུར་ཞིག་བྱུང་བ་སྟེ། ཕྱི་ལོ་༡༩༥༩ ལོར་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་འདི་དྲག་པོས་བཙན་བཟུང་བྱས་རྗེས་བོད་གཞིས་བྱེས་གཉིས་སུ་གྱུར་པ་དང་གནས་སྟངས་ཤིན་ཏུ་ཉག་ཕྲ་བའི་སྐབས་དེར་བོད་མི་ཡོངས་ཀྱི་རླབས་ཆེན་གྱི་དབུ་ཁྲིད་ྋགོང་ས་ྋསྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་དང་བཙན་བྱོལ་གཞུང་གཉིས་ནས་ད་ལྟ་དང་མ་འོངས་པའི་བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདེན་དོན་ཆེད་སྐུ་ངལ་བརྒྱ་ཕྲག་ལྷུར་བཞེས་མཛད་པའི་ནང་ནས་གལ་ཆེ་ཤོས་རང་རིགས་བོད་ཕྲུག་རྣམས་ལ་རང་གི་སྐད་ཡིག་རིག་གཞུང་ཙམ་དུ་མ་ཟད་དེང་དུས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་བཅས་པ་ཆ་ཚང་བའི་སློབ་སྦྱོང་གི་གོ་སྐབས་བསྐྲུན་རྒྱུ་དེ་གཙོ་ཆེའི་ལས་འགན་དུ་གཟིགས་ཏེ་བོད་མི་རང་གི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཟུར་བཙུགས་ཐོག་སློབ་ཕྲུག་དེ་རྣམས་ནས་ཤེས་འཇོན་ལྷག་བསམ་ལྡན་པ་གང་མང་ཐོན་རྒྱུའི་འབད་བརྩོན་ཤུགས་ཆེན་གནང་བ་བཞིན་དགའ་འོས་པའི་གྲུབ་འབྲས་ཆེན་པོ་ཐོབ་པ་བྱུང་ཡོད། འོན་ཀྱང་དེང་སྐབས་ཀྱི་སློབ་གྲྭ་ཁག་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་ཤེས་ཡོན་གནས་ཚད་དང༌། བོད་རང་གི་སྐད་ཡིག་ཤེས་ཚད། ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་སོགས་སྒོ་ཀུན་ནས་མར་ངོའི་ཕྱོགས་སུ་སྐྱོད་བཞིན་པ་དེའི་ཐད་བཀའ་ཤག་གསར་པས་ཤེས་ཡོན་སྲིད་ཇུས་བསྐྱར་སྒྲིག་གནང་བ་ནི་དགོས་ངེས་ཤིག་དང་ཤིན་ཏུ་ནས་ཀྱང་དོན་སྙིང་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན་པས་གོང་གསལ་གནད་དོན་དེ་དག་ལ་སྨན་པའི་རང་ཉིད་ཀྱིས་རྨོངས་འཆར་འགའ་ཞིག་དཔྱད་གཞིའི་ཚུལ་དུ་འབུལ་རྒྱུ་ཡིན།
དང་པོ། ཤེས་ཡོན་ཉམས་ཆག་ཏུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན།
ང་ཚོས་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་ནང་སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་ཤེས་ཡོན་ཉམས་ཆག་ཏུ་འགྲོ་དགོས་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ཤེས་དགོས་ན་ཐོག་མར་ཤེས་ཡོན་ཉམས་ཆག་ཏུ་འགྲོ་བའི་དུས་མཚམས་ལ་དབྱེ་བ་ཕྱེ་ཐོག སྐབས་དེའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གནས་སྟངས་དང༌། དེ་དང་མཚུངས་པའི་མི་རྣམས་ཀྱི་བསམ་བློའི་འཁྱེར་སོ་བཅས་ལ་བསམ་ཞིབ་མི་བྱ་ཐབས་མེད་ཡིན། དེར་བརྟེན་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ནང་ཤེས་ཡོན་ཉམས་ཆག་ཏུ་འགྲོ་བའི་དུས་མཚམས་དེ་ཕལ་ཆེར་༡༩༨༠ ཡས་མས་ནས་ཡིན་ཞིང༌། དེའི་གོང་གི་སློབ་ཕྲུག་བརྒྱ་ཆ་མང་ཆེ་བའི་ཤེས་ཡོན་གནས་ཚད་སྤྱི་དང༌། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཤཻས་ཚད། བསམ་བློ་ཀུན་སྤྱོད་ཐད་ཧ་ཅང་ལེགས་པོ་ཡོད་ཅིང༌། དེའི་སྐབས་ཀྱི་ཕ་མ་རྣམས་བོད་ཞེན་གྱི་བསམ་བློ་ཤུགས་ཆེ་ལ་ཕྲུ་གུར་ཤེས་ཡོན་གྱི་གོ་སྐབས་བསྐྲུན་རྒྱུར་དང་དོད་ཆེ། དགེ་རྒན་རྣམས་ཀྱང་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་དང་ཤེས་ཡོན་གནས་ཚད་ལྡན་པ་ཤ་སྟག་ཡོད་པ་མ་ཟད་གཞུང་འབངས་གཉིས་ནས་ཕྲུ་གུར་ཤེས་ཡོན་སྤྲོད་རྒྱུའི་ལས་དོན་ལ་དོ་སྣང་ཤུགས་ཆེན་བྱས་ཏེ་ལས་འགུལ་དེ་ཚ་ཚ་འུར་འུར་ངང་དུ་སྤེལ་བས་སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་བསམ་བློར་ཤུགས་རྐྱེན་བཟང་པོ་ཐེབས་ཐུབ་པ་བྱུང་བ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། དེང་དུས་ལྟ་བུ་ཡི་ཁོར་ཡུག་ངན་པའི་གནོད་སྐྱོན་མ་ཐེབས་པ་བཅས་ལ་བརྟེན་ནས་སློབ་ཕྲུག་དེ་རྣམས་སློབ་སྦྱོང་ལ་བརྩཽན་སེམས་ཆེན་པོ་ཡོད་སྟབས་ཁོ་ཚོར་ཤེས་ཡོན་གྱི་གྲུབ་འབྲས་བཟང་པོ་ཐོབ་པར་སྣང༌། འོན་ཀྱང༌། ༡༩༨༠ ཡས་མས་ནས་སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་ཤེས་སྤྱོད་གང་ཅིར་ཉམས་འགོ་ཚུགས་པ་རེད། དེའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ནི།
༡༽ སྐབས་དེར་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དཔལ་འབྱོར་མཁོ་སྒྲུབ་བྱེད་པ་དང༌། ཕྱི་རྒྱལ་དུ་འགྲོ་བའི་ལམ་སྲོལ་ལ་ཚང་མས་དོ་སྣང་བྱེད་བཞིན་པའི་སྐབས་དེར་གཞུང་ཕྱོགས་ནས་བོད་མི་སྟོང་ཕྲག་གཅིག་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་བཏང་བ་དེ་ནས་བཟུང་གཞུང་གི་མཐོ་རིམ་ལས་བྱེད་ནས་བོད་མི་དཀྱུས་མ་ཡན་གྱི་ཁྲོད་དུ་ཕྱི་རྒྱལ་ལ་འགྲོ་བའི་ལམ་སྲོལ་དེ་འགོས་ནད་བཞིན་དུ་ཁྱབ་སྤེལ་བྱུང་བས་གཞུང་སྒེར་གཉིས་ཀྱིས་དོ་སྣང་ཤུགས་ཆེ་བ་དེའི་ཕྱོགས་སུ་བྱེད་པ་ལས། སློབ་ཕྲུག་གི་ཡ་རབས་སྤྱོད་བཟང་དང་ཤེས་ཡོན་ཐོག་དོ་ཁུར་བྱེད་རྒྱུའི་ལས་དོན་ཁག་དང༌། ལྷག་པར་སློབ་གྲྭ་ཁག་ནས་ཐོན་པའི་ཕུལ་བྱུང་གི་གཞོན་ནུ་མང་པོ་ཞིག་བདག་སྐྱོང་བྱེད་རྒྱུའི་ལས་དོན་ཁག་བཅས་ལ་འཐུས་ཤོར་སོང་བའི་སྣང་ཚུལ་ཐོན་ཡོད་པས་སློབ་གྲྭ་བ་ཚོས་བསམ་བློའི་ནང་སློབ་སྦྱོང་ལ་ཧུར་བརྩོན་བྱེད་པའི་འདུན་པ་ཉམས་པ་རེད།
༢༽ ད་དུང་ཕ་མ་མི་ཉུང་བ་ཞིག་གིས་ཕྲུ་གུར་སློབ་གསོ་གང་གཏོང་གི་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཁྱེད་རང་འཛིན་གྲྭ་བརྒྱད་པའམ་དགུ་པ། འཛིན་རིམ་གང་འཚམ་ཞིག་ཐོན་པར་གྱིས་དང་དེ་ནས་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་གཏོང་ཐབས་བྱས་ཆོག་ཟེར་བ་ལས་མི་རིགས་དང་ཀུན་སྤྱོད་ཤེས་ཡོན་བཅས་ཀྱི་སློབ་གསོ་གཏོང་གི་མེད་སྟབས་སློབ་ཕྲུག་དེ་ཚོས་སློབ་གྲྭའི་ནང་ཡིག་རྒྱུགས་འཕྲོད་ཐུབ་ཙམ་ལས་སྤུས་ཀ་དག་པའི་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་ཀྱི་མེད་ལ། ཕ་མ་ཚོས་ངན་ཕྱོགས་ཀྱི་སློབ་གསོ་དེས་རྐྱེན་པས་སློབ་གྲྭ་ཐོན་པ་དང་མ་འཐོན་པའི་ན་གཞོན་མང་པོ་ཞིག་གིས་དུས་རྒྱུན་ཁ་བརྡ་བྱེད་ཚད་མང་ཆེ་བ་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་འགྲོ་རྒྱུའི་སྐོར་དང༌། ཡང་ན་ང་ལ་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་སྤུན་མཆེད་ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་ཡོད་སྐོར་དང༌། རང་ཉིད་སྔ་ཕྱི་མ་གཏོགས་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་འགྲོ་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་ལས་རང་གི་ཤེས་ཡོན་དང་མི་རིགས་ཀྱི་གནད་དོན་གླེང་མཁན་ནི་ཧ་ཅང་དཀོན་པོ་རེད།
༣༽ དེང་སྐབས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཁྲུག་ཆ་དོད་དུ་སོང་ཞིང་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་མང་ཆེ་བའི་ཕྲུ་གུར་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་རོགས་རམ་ཐོབ་ཡོད་པས་འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་བཟང་དུ་སོང་བ་དང་དུས་མཚུངས་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ཚུལ་མིན་ལྟ་སྤྱོད་དང་གོམས་གཤིས། བསམ་བློའི་ངན་ཤན་སྣ་ཚོགས་ཤིག་ཁྱབ་གདལ་དུ་སོང་བའི་སྐབས་དེར་སྤྱི་ཚོགས་དང་ཕ་མས་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་སློབ་གསོ་མ་ཐེབས་པའི་གཞོན་སྐྱེས་ཚོའི་སྒོ་གསུམ་གྱི་བྱ་སྤྱོད་མཐའ་དག་ངམ་ངམ་ཤུགས་ཀྱིས་དེ་ཚོའི་རྗེས་སུ་འཇུག་གི་ཡོད་སྟབས་དངོས་ཡོད་ཀྱི་གནས་སྟངས་དེ་དག་ལས་སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་ཤེས་སྤྱོད་གང་ཅིར་ཉམས་འགོ་ཚུགས་པ་རེད་སྙམ།
སླད་བཅོས་བསྒྱུར་ཡོང་ཐབས།
༡༽ ཐོག་མར་གནས་སྟངས་དེར་བཅོས་བསྒྱུར་བྱེད་པར་གཞུང་ཕྱོགས་ནས་རང་མི་རིགས་ལ་ཤ་ཚ་ཆེ་ཞིང་ཀུན་སྤྱོད་དང༌། ལྷག་བསམ། ཤེས་ཚད་སོགས་གང་ལེགས་ཡོད་པའི་ཕུལ་བྱུང་གི་དགེ་རྒན་གང་མང་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་དགོས། གང་ལགས་ཤེ་ན། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འཛུགས་སྐྲུན་དང༌། སློབ་ཕྲུག་གི་ཤེས་སྤྱོད་སོགས་ལེགས་པོ་ཡོང་མིན་ནི། སློབ་གྲྭའི་དགེ་རྒན་ལ་ཐུག་ཡོད་པས་དགེ་རྒན་གྱི་ལས་གནས་ལས་གལ་ཆེ་བ་མེད། དེས་ན་དགེ་རྒན་གྱི་ལས་གནས་ཐོག་ཕྱོགས་གང་ཅིར་བརྩི་མཐོང་ལེགས་པོ་བྱས་ན་གསོ་སྐྱོང་བྱས་པའི་དགེ་རྒན་དེ་རྣམས་ཀྱིས་སློབ་ཁྲིད་གང་ལེགས་བྱེད་པའི་སེམས་ཤུགས་འཕར་ཏེ་རང་ནུས་གང་ཡོད་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སོན་རྩར་གྱུར་པའི་སློབ་ཕྲུག་དེ་རྣམས་ཀྱི་འཚར་ལོངས་ཆེད་ལེགས་སྐྱེས་འབུལ་བའི་ནུས་པ་གོང་མཐོར་འགྲོ་ཐུབ་པ་མ་ཟད། ཤེས་ཚད་དང་ཉམས་མྱོང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་དགེ་རྒན་དེ་རྣམས་རྒྱུན་རིང་གཏན་འཇགས་ཐུབ་སྟེ་སློབ་ཕྲུག་གི་ཤེས་སྤྱོད་གང་ཅིར་ཡར་རྒྱས་མངོན་གསལ་ཡོང་ཐུབ། ༢༽ སློབ་ཕྲུག་གི་མི་ཚེའི་ནང་དགེ་རྒན་དང་ཕ་མ་ཕྱོགས་གཉིས་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་འགན་འཁུར་དང་ལམ་སྟོན་དགོས་པ་ལས་རྦད་དེ་དགེ་རྒན་གཅིག་པུར་བརྟེན་ནས་བསྡད་ན་མི་འགྲིག གང་ཡིན་ཞེ་ན། དགེ་རྒན་གྱི་ནུས་པ་ནི་ཚད་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་སྟབས་སློབ་ཕྲུག་མི་རེར་འགན་འཁུར་བྱེད་མི་ཐུབ། ཕ་མ་དང་ཁྱིམ་བདག་ལ་ལས་སློབ་ཕྲུག་གི་ཤེས་ཡོན་དང་བྱ་སྤྱོད་ཐད་དགེ་རྒན་གཅིག་པུའི་ལས་འགན་དུ་བརྩིས་ཏེ་དེའི་ཐད་འགན་འཁུར་དང་ལམ་སྟོན་བྱེད་རྒྱུ་འདང་གི་མེད། དེར་བརྟེན་ཁྱིམ་བདག་དང་ཕ་མ་ཚོའི་བསམ་བློའི་གོ་རྟོགས་སྤེལ་བ་དང༌། སློབ་ཕྲུག་ལ་དགེ་རྒན་དང་ཕ་མ་གཉིས་ཀའི་འགན་འཁུར་ཐོབ་ཆེད། ཤེས་རིག་ལྷན་ཁང་ནས་དུས་ནས་དུས་སུ་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་ཁག་ལ་ཆེད་བསྐྱོད་ཐོག་ཁྱིམ་བདག་གི་ཚོགས་འདུ་འཚོགས་ཏེ་ཕྲུ་གུའི་ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་དང༌། ཤེས་ཡོན་ཡར་རྒྱས་ཆེད་འགན་འཁུར་ལེན་ཕྱོགས་སྐོར་གྱི་ཤེས་རིག་སློབ་གསོ་སྤེལ་བ་དང་བསམ་ཚུལ་བརྗེ་རེས་བྱེད་པ་སོགས་བྱས་ཏེ་སློབ་ཕྲུག་གི་ཤེས་སྤྱོད་གཉིས་ཀར་འགན་འཁུར་ལེན་ཚད་གོང་མཐོར་གཏོང་དགོས།
༣༽ སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་དགེ་རྒན་རྣམ་པས་ཤེས་ཡོན་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་རྒྱུ་གཅིག་པུ་ཙམ་མ་ཡིན་པར་སློབ་ཕྲུག་དེ་རྣམས་ཤེས་སྤྱོད་གཉིས་ལྡན་གྱི་བོད་མི་བཟང་པོ་ཞིག་ཡོང་བའི་ཆེད་གནའ་དེང་གི་བསམ་བློའི་སློབ་གསོ་གཏོང་དགོས། དེ་ཡང་དང་པོ་གནའ་བོའི་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ནི། མི་རྣམས་ཀྱི་སེམས་རྒྱུད་བཟང་དུ་བཏང་སྟེ་མི་རྣམས་ཡ་རབས་སྤྱོད་བཟང་ཡོང་བའི་ཆེད་དུ་ཡིན་པས། ཁོ་ཚོར་ནང་ཆོས་ནས་གསུངས་པའི་ལས་འབྲས་དང༌། ལྷ་ཆོས་དགེ་བ་བཅུ་དང༌། མི་ཆོས་གཙང་མ་བཅུ་དྲུག སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་རྣམ། དེ་བཞིན་བོད་གངས་ཅན་ལྗོངས་སུ་བྱོན་པའི་རྗེ་བཙུན་མི་ལ་རས་པའི་རྣམ་ཐར་གྱིས་མཚོན་པའི་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ཚོས་གཞན་ཕན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་དཀའ་སྤྱད་སྙིང་རུས་མཛད་དེ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཇི་ལྟར་མཛད་ཚུལ་རྣམས་གོ་བདེ་ཉུང་བསྡུས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ངོ་སྤྲོད་བྱེད་དགོས་པ་དང༌། ཕྱོགས་གཞན་ནས་དེང་དུས་སྤྱི་ཚོགས་ཕྱི་ནང་གི་དཔེ་བཟང་ཅན་གྱི་མི་སྣ་ངོ་སྤྲོད་བྱེད་པ་སོགས་ཐབས་སྣ་ཚོགས་ལ་བརྟེན་ཏེ་སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་ལུས་སེམས་མཐའ་གཅིག་ཏུ་སློབ་སྦྱོང་ཐོག་འགུག་ཐབས་དང་ཁོ་ཚོའི་སྒེར་སེམས་ཆུང་དུ་གཏོང་གང་ཐུབ་བྱེད་པ་བཅས་བྱེད་སྒོ་དེ་དག་ནི་སློབ་གྲྭའི་ཆོས་དགེའི་ལས་འགན་ཙམ་མ་ཡིན་པར་དགེ་རྒན་སོ་སོའི་བདུན་རེའི་སློབ་ཚན་འཆར་འགོད་ནང་བཀོད་ན་སློབ་ཕྲུག་གི་ཤེས་སྤྱོད་གང་ཅིར་ཡར་རྒྱས་ཡོང་རྒྱུར་སྐུལ་མ་ཐེབས་པ་མ་ཟད་དགེ་རྒན་རང་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་སྤྱོད་བཟང་དུ་འགྲོ་བ་དང༌། བསམ་རྒྱ་དང་ཤེས་རྒྱ་ཆེ་རུ་འགྲོ་རྒྱུར་ཡང་ཕན་ཐོགས་ངེས་ཅན་ཡོང་ངེས།
༤༽ གཞུང་ཕྱོགས་ནས་ན་གཞོན་མང་པོ་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་བསྐྱོད་རྒྱུར་ཚོད་འཛིན་བྱེད་པ་དང༌། གཞུང་ལ་ཕན་ཐོགས་ངེས་ཀྱི་སློབ་ཕྲུག་ཚོར་བདག་སྐྱོང་ལེགས་པོ་བྱེད་ཐུབ་དགོས་ཤིང༌། གཞན་རྣམས་ལ་རང་གི་གནས་བབ་དང་མཐུན་པའི་ལས་ཀའི་ལམ་སྟོན་བྱེད་ཕྱོགས་བཅས་གང་ཅིའི་ཐད་འཆར་གཞི་ལྡན་པའི་ཕྱག་ལེན་བསྟར་ཐུབ་དགོས།
བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གི་སྐོར།
མི་རིགས་གང་ཞིག་ཡིན་རུང་མི་རིགས་དེའི་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གཞུང༌། ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས། བསམ་བློའི་ལྟ་སྤྱོད། ལོ་རྒྱུས་བཅས་ནི་མི་རིགས་དེའི་ཁྱད་པར་འཇོག་བྱེད་དང་ལྷག་པར་སྐད་ཡིག་ནི་མི་རིགས་དེའི་བླ་སྲོག་དང་གདུང་འདེགས་ཀྱི་ཀ་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས་སྐད་ཡིག་མེད་ན་མི་རིགས་དེའི་ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས་དང་བསམ་བློའི་ལྟ་སྤྱོད་མེད་ལ་ཐུན་མོང་ལས་ལོགས་སུ་འབྱེད་བྱེད་མི་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་གང་ཡང་མེད། སྐད་ནི་ཕན་ཚུན་གོ་བརྡ་སྟོན་བྱེད་ཡིན་པ་དང༌། ཡི་གེ་ནི་སྐད་དེ་ཉེ་བར་མཚོན་པའི་གཟུགས་རིས་ཡིན། མི་རིགས་ཤིག་གི་སྐད་ཡིག་ནི་མི་རིགས་དེའི་རིག་གནས་འགྲོ་འོང་སྤེལ་བའི་གསེར་ཟམ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས་སྐད་ཡིག་གི་གསེར་ཟམ་ཆད་ན་མི་རིགས་རིག་གནས་དང་བཅས་པ་ཉམས་བརླག་ཏུ་འགྲོ་བས། སི་ཏཱ་ལིན་གྱིས། བྱབྱམི་རིགས་ཤིག་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ཡུན་རིང་གནས་དགོས་ན་དེའི་སྐད་ཡིག་བེད་སྤྱོད་དང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་དགོས། གལ་ཏེ་དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་མི་རིགས་དེ་རྩ་མེད་དུ་གཏོང་དགོས་ན་སྔོན་ལ་མི་རིགས་དེའི་སྐད་ཡིག་རྩ་མེད་བཟོས་ན་མི་རིགས་དེ་རང་བཞིན་གྱིས་མེད་པར་འགྲོ་བྱབྱཞེས་དང༌། བྱབྱམི་གྲངས་ཁྲི་སྟོང་མང་པོས་མི་རིགས་རང་གི་སྐད་ཡིག་བེད་སྤྱོད་བྱས་ན་ད་གཟོད་མི་རིགས་དེའི་རིག་གནས་དང་དཔལ་འབྱོར། ཆབ་སྲིད་བཅས་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་ཐུབ་བྱབྱ ཅེས་བཤད་ཡོད། དཔེར་ན། རྒྱ་ནག་མན་ཇུ་མི་རིགས་ལ་ཆ་མཚོན་ན། ཐོག་མར་ཁོ་ཚོ་ནི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རིག་གཞུང་དང༌། སྐད་ཡིག བསམ་བློའི་ལྟ་སྤྱོད་བཅས་ལོགས་སུ་ཡོད་པའི་སྙན་གྲགས་ཅན་གྱི་མི་རིགས་ཤིག་ཡིན་ནའང་རང་གི་སྐད་ཡིག་ལ་བདག་གཅེས་བྱེད་མ་ཐུབ་པས་ད་ལྟ་ཁོ་ཚོའི་ནང་དུ་རང་གི་སྐད་ཡིག་ཤེས་མཁན་ནི་ལོ་ན་བདུན་ཅུ་ཡན་གྱི་རྒན་རྒོན་མ་གཏོགས་མེད་པས། འཛམ་གླིང་མཁས་དབང་ཚོས་ཁོ་ཚོའི་མི་རིགས་དེ་རྩ་མེད་དུ་འགྲོ་རྒྱུ་ལས་མེད་ཅེས་བརྗོད་མྱོང་ཡོད་པ་ལྟ་བུ་རེད།
ང་ཚོས་ཀྱང་དོན་དངོས་དེ་ཚོ་ལས་བསླབ་བྱ་བླངས་ཏེ་རང་གི་སྐད་ཡིག་མི་ཉམས་རྒྱུད་འཛིན་བྱེད་རྒྱུར་སེམས་ནུས་ཡོད་རྒུ་འདོན་དགོས། གལ་ཏེ་ང་ཚོ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དེ་སྔ་ས་ནས་རྩ་མེད་སོང་ཟིན་ཡོད་ཚེ་ད་ཆ་འཛམ་གླིང་འདིའི་སྟེང་བོད་མི་རིགས་ཞེས་པའི་བཞིན་རས་དེ་ད་ལྟའི་འདི་འདྲ་མ་ཡིན་པ་ནི་དཔྱོད་ལྡན་ཀུན་གྱིས་ཚོད་དཔག་བྱེད་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད། དུས་རབས་བདུན་པའི་ནང་སློབ་དཔོན་ཐོན་མི་སམ་བྷོ་ཊས་བོད་ཀྱི་སྤྱི་སྐད་དང་མཐུན་པའི་སྒོ་ནས་དབྱངས་བཞི་དང་གསལ་བྱེད་སུམ་ཅུ་ལ་བསྟུན་པའི་བརྡ་སྤྲོད་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་ཡོད་པའི་སྐད་ཡིག་ཅིག་བཟོས་པ་དང༌། རྒྱལ་བློན་རྣམ་པས་སྐད་ཡིག་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ལྷ་ཆོས་དང་མི་ཆོས་ཀྱི་ཁྲིམས་གཏན་ལ་ཕབ་པ་མ་ཟད་རྒྱལ་རབས་རིམ་བྱོན་ནང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྟོབས་འབྱོར་མངའ་ཐང་རྒྱ་བསྐྱེད་བཏང་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད། དུས་རབས་རིམ་བྱོན་ནང་གི་ལོ་ཙཱ་བ་རྣམས་ཀྱིས་བོད་ཡིག་དེ་ལ་སྐད་གསར་བཅད་ཀྱི་ལེགས་བཅོས་ཐེངས་གསུམ་དང་ཡིག་གཟུགས་ལེགས་བཅོས་ཐེངས་འགའ་ཤས་མཛད་ནས་རིམ་གྱིས་ཡར་རྒྱས་མཛད་པ་དང༌། བོད་སིལ་བུའི་དུས་སུའང་ལོ་ཙཱ་བ་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་བྱུང་བ་ཁོང་རྣམ་པས་རྒྱ་དཀར་ནག་སོགས་ཕྱིའི་རིག་གཞུང༌། སྒྲ་དང་སྙན་ངག རྩིས། བཟོ། གསོ། ཟློས་གར་བཅས་གཞུང་ལུགས་མང་པོ་བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་ཏེ་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ཤིན་ཏུ་དར་བར་མཛད། རྔོག་ལོ་ཙཱ་བ་ཆེན་པོ་སོགས་མཁས་པ་དུ་མས་བོད་ཀྱི་ཡི་གེ་ལ་ལེགས་བཅོས་ཟམ་མི་ཆད་པ་མཛད་དེ་བོད་ཡིག་དེ་ཆ་ཚང་ཞིང་ཆོས་འཇིག་རྟེན་གང་དུ་ཡང་བེད་སྤྱོད་བྱེད་ཆོག་པའི་སྐད་ཡིག་ཅིག་ཏུ་གྱུར་བ་དང༌། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་རྒྱུན་འཛིན་དང་གཅིག་གྱུར་ངང་གནས་ཐུབ་བྱུང་ཡོད་ལ་རང་གི་ཡི་གེར་བརྟེན་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རིམ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་བྲིས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཆོས་ལུགས་རིག་གཞུང་དང༌། མཚན་ཉིད་རིག་པ། རིག་གཞུང་སྒྱུ་རྩལ། ཚན་རིག་ལག་རྩལ་སོགས་རང་གི་གསར་བཏོད་བྱས་པའམ་ཕྱི་ནས་དྲངས་ཏེ་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་བྱས་ཁར་བེད་སྤྱོད་ཀྱང་བཏང་སྟེ་འབྲས་བུ་སྨིན་པ་མཐའ་དག་ཡི་གེར་བཀོད་ཡོད་ལ་བོད་ཀྱི་སྲིད་གཞུང་རིམ་པས་བོད་ཡིག་ལ་བརྟེན་ནས་སྲིད་སྐྱོང་བ་མ་ཟད། མདོར་ན་བོད་ཡིག་འདི་ཉིད་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་མཐའ་དག་གསོག་འཇོག་བྱེད་སའི་ནོར་མཛོད་ལྟ་བུར་གྱུར་ཏེ་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་བར་སྐུལ་འདེད་བྱས་ཡོད། ཕྱིན་ཆད་ཀྱང་ང་ཚོས་ཡི་གེ་འདི་ཉིད་ཀྱི་ནུས་པ་གང་ལེགས་འདོན་ཐུབ་ཚེ། བོད་ཀྱི་རང་དབང་སླར་གསོ་དང༌། རིག་གཞུང་སྔར་ལས་དར་རྒྱས་འགྲོ་རྒྱུར་ནུས་པ་ཆེན་པོ་འདོན་ཐུབ་ངེས་ཡིན། དཔེར་ན། དེང་སྐབས་འཛམ་གླིང་ཐོག་གི་སྟོབས་ཆེན་རྒྱལ་ཁབ་ཉི་ཧོང་དང༌། རྒྱ་ནག་ལྟ་བུར་མཚོན་ན། ཐོག་མར་ཁོ་ཚོ་ཡང་ང་ཚོ་དང་འདྲ་བ་ཞིག་ཡིན་ན་ཡང་རང་གི་སྐད་ཡིག་ལ་སྙིང་ནས་དགའ་ཞེན་དང་བདག་གཅེས་བྱས་ཏེ་རིམ་བཞིན་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་ལེགས་པར་བཏང་བའི་ཆ་རྐྱེན་ལ་བརྟེན་ནས་ད་ལྟའི་འཛམ་གླིང་ཐོག་གི་སྟོབས་ཆེན་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་སུ་འཛུགས་བསྐྲུན་བྱས་ཡོད་པས། ང་ཚོས་ཀྱང་དེ་ལྟར་བྱེད་མི་ཐུབ་པའི་རྒྱུ་མཚན་མེད། ལྷག་པར་དུ་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོང་དགོས་པའི་དགོས་དོན་གཙོ་བོ་ཡང་རང་གི་མི་རིགས་དང་རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་རྒྱུ་ཁོ་ནའི་ཆེད་དུ་ཡིན་པ་མ་ཟད། བཙན་བྱོལ་དུ་གནས་ས་དེ་ཡང་རང་དབང་དམངས་གཙོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་སྟབས་རང་གི་སྐད་ཡིག་བེད་སྤྱོད་གཏོང་བར་སུས་ཀྱང་དགག་བྱ་དང་བར་ཆད་བྱེད་མཁན་མེད་པས་བོད་ནང་དང་བསྡུར་ན་རང་གི་སྐད་ཡིག་གི་བེད་སྤྱོད་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་བ་དང༌། ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གྱི་དུས་སྐབས་ཤིག་ཡིན་དགོས་ཀྱང་དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་ང་ཚོ་རང་ཉིད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཉམས་རྒུད་དུ་གྱུར་ཏེ་བོད་ཡིག་སློབ་དགོས། བེད་སྤྱོད་གཏོང་དགོས་ཟེར་བ་དང༌། དེ་ལྟར་ཡིག་ཐོག་ཏུ་ཕབ་སྟེ་གྲོས་ཆོད་འཇོག་པ་སོགས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་དོན་དངོས་ཐོག་གང་འདྲ་ཞིག་ཡིན་པ་ནི་ང་ཚོས་མཐོང་གསལ་རེད། སྤྱིར་བཏང་བཤད་ན་རང་གི་སྐད་ཡིག་བེད་སྤྱོད་གཏོང་རྒྱུར་གྲོས་ཆོད་འཇོག་དགོས་པ་ནི་ངོ་ཚ་བ་དང༌། ཡིད་ཤིན་ཏུ་སྐྱོ་དགོས་པའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ཡིན།
གཤམ་ལ་སློབ་གྲྭ་ཁག་ནང་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གི་ཤེས་ཚད་ཉམས་ཆག་ཏུ་འགྲོ་དགོས་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་སྐོར་ལ་བསམ་ཞིབ་རོབ་ཙམ་བྱས་ན།
དང་པོ། གཞུང་གི་ལས་ཁུངས་ཁག་ནང་ལས་དོན་ཚང་མ་དབྱིན་ཡིག་ཐོག་སྤེལ་བ་ལས་བོད་ཡིག་ལ་ཐོབ་ཐང་དང་གོ་གནས་མི་སྤྲོད་པས་སློབ་གྲྭ་ཁག་དང་སྤྱི་ཚོགས་ནང་གཞུང་ལ་མིག་ལྟོས་བྱས་ཏེ་བོད་ཡིག་ལ་དོ་སྣང་བརླགས་ཏེ་བྱབྱསངས་རྒྱས་ལ་འདྲེན་པའི་ལྕགས་ཀྱུ་ཡོད་ཀྱང༌། སེམས་ཅན་ལ་གོན་པའི་ཨ་ལོང་མེད་བྱབྱ ཟེར་བའི་དཔེ་བཞིན་དགེ་རྒན་གྱིས་ནུས་ཤུགས་དང་ཐབས་ཤེས་ག་འདྲ་བཏང་ཡང་དོ་སྣང་དེ་ཙམ་བྱེད་ཀྱི་མེད།
གཉིས་པ། མི་ཆེ་ཆུང་སུ་ཡིན་རུང་སོ་སོ་དང་འཚམ་ཞིང་ཀློག་འདོད་པའི་དཔེ་དེབ་འབེལ་བོ་མེད་པ་མ་ཟད་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་བོད་ཡིག་གི་ཡིག་རྨོངས་པ་མང་པོ་ཡོད་ཁར། ཤེས་ཚད་ལེགས་པའི་མི་སྣ་ཉུང་ཉུང་ཡིན་ཞིང༌། ཁོ་ཚོ་ལ་བརྩི་མཐོང་བྱེད་མཁན་མེད་པའི་ཐོག་བོད་ཡིག་ལམ་ནས་ཡིག་འབྲེལ་བྱེད་པའི་གོམས་གཤིས་མེད་པ།
གསུམ་པ། ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་མི་རིགས་དང་རིག་གཞུང་གི་གལ་གནད་སྐོར་ལ་བསམ་བློའི་སློབ་གསོ་གཏོང་རྒྱུ་མ་འདང་བས་སོ་སོའི་ལྟོ་གོས་ཀྱི་གནད་དོན་གཙོར་འཛིན་གྱིས་འབད་བརྩོན་བྱེད་པ་ལས་མི་རིགས་དང་རིག་གཞུང༌། སྐད་ཡིག་ཐོག་ཕུགས་རྒྱང་རིང་བའི་བསམ་ཤེས་བྱེད་མ་ཐུབ་པ་བཅས་ལས་བྱུང་བ་ཞིག་རེད་སྙམ།
སླད་དེ་དག་བསྒྱུར་བཅོས་ཡོང་ཐབས་ཀྱི་བསམ་འཆར།
སློབ་གྲྭ་དང་སྤྱི་ཚོགས་ནང་བོད་ཡིག་གི་ཤེས་ཚད་ཡར་རྒྱས་གཏོང་དགོས་ན། ཐོག་མར་བོད་ཡིག་གི་ཁྱད་ཆོས་ཁག་ངོས་འཛིན་གསལ་པོ་ཡོང་བ་བྱས་ཏེ་དེ་ནས་བོད་ཡིག་དགེ་རྒན་བཀོད་སྒྲིག་བྱེད་སྟངས་དང༌། སློབ་ཚན་སྒྲིག་ཚུལ། སློབ་ཁྲིད་བྱེད་སྟངས། གཞུང་ཕྱོགས་ནས་ལག་ལེན་བསྟར་དགོས་པའི་གལ་ཆེའི་དོན་ཚན་ཁ་ཤས་བཅས་ཕྱོགས་བཞིའི་ཐད་བསྒྱུར་བཅོས་བྱེད་དགོས་པའི་སྐོར་གྱི་རྨོངས་འཆར་བརྗོད་པ་གཤམ་གསལ།
ཐོག་མར་བོད་ཡིག་དེར་སྐད་ཡིག་གཞན་དང་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་ཆོས་ཇི་ཡོད་སྐོར།
༡༽ བོད་ཡིག་འདི་སྒྲ་སྦྱོར་གྱི་ཡི་གེ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་བོད་རིགས་ཚང་མས་ཐུན་མོང་དུ་གོ་ཐུབ་པའི་སྐད་ཀྱི་སྒྲ་གདངས་ཆགས་ཚུལ་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པའི་རྨང་གཞིའི་ཐོག་ནས་དེ་དང་མཐུན་པའི་སྒྲ་སྦྱོར་གྱི་ཡི་གེ་དང་བརྡ་སྤྲོད་པའི་གཞུང་གཏན་འབེབས་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། དབྱངས་བཞི་དང་གསལ་བྱེད་སུམ་ཅུ། མགོ་ཅན་གསུམ། འདོགས་ཅན་བཞི་བཅས་རྩ་བའི་ཡི་གེ་བཞི་བཅུ་ཞེ་གཅིག་ལས་མེད་ཅིང་ཡ་བཏགས་ཅན་གྱི་ཡི་གེ་བདུན། ར་བཏགས་བཅུ་གཅིག(སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་སློབ་དེབ་ཏུ་ར་བཏགས་བཅུ་བཞི་ཡོད། གཞན་ཞིག་ཏུ་བཅུ་གཉིས་སུ་ངོས་འཛིན། རྩོམ་སྒྲིག་པས། )ལ་བཏགས་དྲུག ཝ་བཏགས་བཅུ་གཅིག ར་མགོ་བཅུ་གཉིས་སོགས་མགོ་ཚེག་ཤད་གསུམ་བཅས་བསྣན་པའི་དབང་དུ་བཏང་ཡང་ཡི་གེ་ངོ་གྲངས་བརྒྱ་དང་བརྒྱད་ལས་མེད་པས་ཡི་གེ་དེ་རྣམས་འབྲི་ཀློག་ལེགས་པར་ཤེས་ན་བོད་ཡིག་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་འབྲི་ཀློག་ཤེས་པའི་དགེ་མཚན་ཡོད་པ་མ་ཟད། དུས་སྐབས་དང་མཐུན་པའི་མིང་ཚིག་གསར་པ་ཅི་ཙམ་ཁ་སྣོན་བྱེད་དགོས་ཀྱང་འཇུག་པ་བདེ་པོ་ཡོད་པས་རྒྱ་ཡིག་ནང་གཞན་གྱི་མིང་ཚིག་གསར་པ་རེ་བྱུང་དུས་ཡི་གེ་རེ་གསར་བཟོ་བྱེད་དགོས་པ་དང་ཡིག་གཟུགས་སྦྱང་མ་ཚར་བའི་དཀའ་ངལ་དེ་འདྲ་མེད།
༢༽ གནའ་ནས་ད་བར་བོད་ཡིག་གི་ཡིག་གཟུགས་འབྲི་རྩལ་དང་དག་ཆའི་ཐོག་ཁྱད་པར་བྱུང་ཡོད་ཀྱང་རྩ་བའི་དབྱངས་བཞི་དང་གསལ་བྱེད་སུམ་ཅུས་མཚོན་པའི་ཡི་གེ་དེ་རང་ཡིན་པས་བོད་ཡིག་གི་ཤེས་ཚད་ཅུང་ལེགས་པོ་ཡོད་པ་ཚོས་གནའ་དེང་གི་ཡི་གེ་ཚང་མ་ཀློག་ཐུབ་པ་དང་གོ་བ་ལེན་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད། མཁས་དབང་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེས་“རྒྱ་གར་ནང་ཆོས་རྒྱལ་ཨ་ཤོ་ཀའི་སྐབས་རྡོ་རིང་ལ་བརྐོས་པའི་ཡི་གེ་དེ་ཚོ་དེང་སྐབས་རྒྱ་གར་གྱི་མཁས་པ་ཚོས་ལོ་གཉིས་གསུམ་རིང་ལ་བརྟག་དཔྱད་དང་སློབ་སྦྱོང་བྱས་ཏེ་གཞི་ནས་གཏན་ལ་འབེབས་ཀྱི་ཡོད་”སྐོར་གསུངས། བོད་ཡིག་ལ་མཚོན་ན་ལྷ་སའི་གཙུག་ལག་ཁང་མདུན་གྱི་དབོན་ཞང་རྡོ་རིང་དང༌། པོ་ཏ་ལའི་མདུན་གྱི་རྡོ་རིང་ཐོག་བརྐོས་པའི་ཡི་གེ་དེ་ཚོ་དེང་སང་ཡང་བོད་ཡིག་གི་ཤེས་ཚད་ཅུང་ལེགས་པོ་ཡོད་པ་ཚང་མས་ཀློག་ཐུབ་པ་དང་གོ་བ་ལེན་ཐུབ་པའི་ཁྱད་ཆོས་ཡོད།
༣༽ བོད་ཡིག་དེ་དབྱིན་ཡིག་དང་རྒྱ་ཡིག་གི་འཇུག་ཚུལ་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་པ་དཔེར་ན། ཆེན་པོ་རྒྱ་མཚོ་ཞེས་མི་བརྗོད་པར་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ཞེས་བརྗོད་པ་དང༌། སེམས་ཀྱི་མི་ཞེས་མི་བརྗོད་པར་མིའི་སེམས་ཟེར་བ་ལྟ་བུ་ཚིག་གི་འཇུག་ཚུལ་ཆ་ནས་རྦད་དེ་ཐ་དད་ཡིན་པས་དམིགས་བསལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན།
༤༽ བོད་ཡུལ་ཡོངས་ལ་ཁ་སྐད་ཐོག་ཁྱད་པར་ཡོད་པས་ཕན་ཚུན་གོ་བརྡ་མ་འཕྲོད་པ་ཡོད་ན་ཡང་ཡིག་སྐད་ཐོག་བྲིས་པའི་གླེགས་བམ་གཅིག་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་དང་བོད་རིགས་སུ་གཏོགས་པའི་ས་ཁུལ་གང་དུ་འཁྱེར་ཡང་ཚང་མས་ཀློག་ཐུབ་པ་དང་གོ་བ་ལེན་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པས་ཡིག་སྐད་ཐོག་ནས་གཅིག་གྱུར་གྱི་ནུས་པ་ཆེན་པོ་ལྡན་ཡོད་པ་མ་ཟད་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་བཙན་པོ་གླང་དར་མའི་རྗེས་བོད་སིལ་བུའི་དུས་ཡུན་ལོ་བཞི་བརྒྱ་ལྷག་ཙམ་རིང་བོད་མི་རྣམས་ཁ་ཐོར་དུ་གནས་དགོས་བྱུང་བ་དང་ལྷག་དོན་རྒྱ་མིས་བོད་ཐོག་བཙན་འཛུལ་བྱས་ཏེ་བོད་གཞིས་བྱེས་གཉིས་སུ་གྱུར་པའི་ཀྱག་ཀྱོག་གི་འགྲོ་ལམ་སྣ་ཚོགས་ཤིག་བརྒྱུད་དགོས་བྱུང་ཡོད་ཀྱང་ད་བར་བོད་རིགས་རྣམས་ཀྱི་བསམ་བློ་དང་གཤིས་ལུགས། རིག་གནས་ཐད་ཚང་མ་གཅིག་གྱུར་དུ་གནས་ཐུབ་པ་དེ་ཡང་སྐད་ཡིག་དེར་ནུས་པ་དང་ཁྱད་ཆོས་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད་པས་ཡིན།
༥༽ བོད་ཡིག་ལ་སུམ་ཅུ་པ་དང༌། རྟགས་ཀྱི་འཇུག་པ་སོགས་བརྡ་སྤྲོད་པའི་གཞུང་ལུགས་ཆ་ཚང་བ་ཡོད་པ་མ་ཟད་ཁུངས་བཙན་པ་དང༌། བསྟན་བཅོས་མང་བའི་ཁར་རིག་གནས་ཆེ་ཆུང་བཅུ་དང་བཅས་པ་མ་ཚང་བ་མེད་པ་བོད་ཡིག་གི་ནང་དུ་བཞུགས་ཤིང༌། བོད་ཡིག་ཐོག་ཏུ་བྲིས་པའི་གསུང་རྩོམ་རྒྱ་མཚོ་ལྟ་བུ་ཡོད་པ་ལས་ཅུང་ཟད་བརྗོད་ན། འཛམ་གླིང་ནང་གྲགས་པའི་བཀའ་འགྱུར་ལ་ཆོས་ཚན་སུམ་སྟོང་བཞི་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་རེ་བརྒྱད། བསྟན་འགྱུར་ལ་ཆོས་ཚན་སུམ་སྟོང་བཞི་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་རེ་གཅིག་ཡོད་པ། གླིང་སྒྲུང་ནི་འཛམ་གླིང་ཐོག་གི་དཔའ་བོའི་རྟོགས་པ་བརྗོད་པའི་སྙན་རྩོམ་རིང་ཤོས་དང་རྒྱས་ཤོས་ཡིན་པ་མ་ཟད་སྔོན་བྱོན་མཁས་གྲུབ་རྣམས་ཀྱི་གསུང་འབུམ་བགྲང་གིས་མི་ལང་བ་ཡོད། མདོར་ན་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་རིག་གནས་གཞན་ལ་མེད་པའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པ་དེ་ནོར་བུ་སྣ་ཚོགས་ལ་ཆ་བཞག་ན་བོད་ཡིག་འདི་ནོར་བུ་དེ་རྣམས་འཇུག་སའི་མཛོད་ཁང་ལྟ་བུ་ཡིན་པ་སྟེ། བོད་ཡིག་འདི་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། བོད་ཀྱི་རིག་གནས་བོད་ཡིག་ལ་བརྟེན་པའི་འབྲེལ་བ་ཡིན་སྟབས་ཇི་སྲིད་བོད་རིགས་རྣམས་ཀྱིས་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་ཐ་སྙད་དང་སྐད་ཡིག་ལ་ཆ་འཛིན་བྱེད་པ་དེ་སྲིད་དུ་བོད་མི་རྣམས་གཅིག་གྱུར་དུ་གནས་ཐུབ་པའི་བོད་ཡིག་གི་ཁྱད་ཆོས་དང་ནུས་པ་དེ་དག་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་བ་ཡིན་ནོ། །
དགེ་རྒན་བཀོད་སྒྲིག་བྱེད་སྟངས།
ད་ཕན་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ནང་བོད་ཡིག་གི་སློབ་ཚན་ཁག་ཚང་མ་དགེ་རྒན་གཅིག་གིས་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་པའི་གནས་ཚུལ་དེ་བསྒྱུར་བཅོས་བཏང་ནས་བོད་དགེ་མང་དུ་གཏོང་དགོས་པ་དང༌། བོད་ཡིག་སློབ་ཚན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ལ་གཞིགས་པའི་དགེ་རྒན་བཀོད་སྒྲིག་བྱེད་དགོས་པ་དཔེར་ན། ཡིག་གཟུགས་དང་ཀློག་འདོན་གྱི་དགེ་རྒན་གཅིག སུམ་རྟགས་དང་དག་ཡིག་གི་དགེ་རྒན་གཅིག ནང་ཆོས་རིགས་ལམ་དང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་དགེ་རྒན་གཅིག སྙན་ངག་དང་རྩོམ་རིག་གི་དགེ་རྒན་གཅིག་བཅས་ཉུང་མཐར་བཀོད་སྒྲིག་བྱེད་དགོས། དེ་ལྟར་བྱས་ན་བོད་ཡིག་རང་གི་ཆོས་ཉིད་དང་མཐུན་པར་བརྟེན་ནས་གང་བསླབས་པའི་ཤེས་ཡོན་ཚགས་ཚུད་པོ་ཡོང་ཐུབ་པས་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྤུས་ཚད་ལེགས་སྤེལ་བྱ་རྒྱུར་ཨང་དང་པོ་དགེ་རྒན་གྱིས་ནུས་པ་ལེགས་པར་འདོན་ཐུབ། སློབ་ཚན་གྱི་ནང་དོན་མི་འདྲ་བ་རེར་དགེ་རྒན་མི་འདྲ་བ་དང༌། ཁྱད་ཆོས་དང་གཤིས་ཀ་མི་འདྲ་བ་མཐོང་དུས་སློབ་ཕྲུག་གིས་སེམས་སུ་སློབ་ཚན་སོ་སོར་དོ་སྣང་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་འགྲོ་ངེས་རེད། དེ་ཡང་ད་ལྟའི་གནས་ཚུལ་ལ་གཞིགས་ན་དག་དོན་བརྗོད་གསུམ་དང་ཡིག་གཟུགས་བཅས་པ་ཆ་རྐྱེན་ཚང་བའི་དགེ་རྒན་ཉུང་ཉུང་ཡིན་པས་གལ་སྲིད་དེང་སྐབས་བྱེད་བཞིན་པ་ལྟར་བྱས་པ་ཡིན་ན་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྤུས་ཚད་བྱ་ཟིན་ཉ་ཟིན་ལྟ་བུའི་གནས་སུ་གྱར་ཏེ་སྤུས་ཚད་ལྡན་པ་ཞིག་ཡོང་དཀའ་བས་གལ་སྲིད་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་ནང་དོན་མི་འདྲ་བ་ཁག་ལ་དགེ་རྒན་རེ་ཆེད་བསྐོས་བྱས་ན་དགེ་རྒན་རང་ཉིད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་གང་ཡོད་བེད་སྤྱོད་ལེགས་པར་གཏོང་ཐུབ་རྒྱུ་མ་ཟད་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་བྱས་པའི་ཤེས་བྱ་དེའི་ཐད་བྱང་ཚད་ཇེ་ཆེ་དང་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྤུས་ཚད་གོང་འཕེལ་ཡོང་རྒྱུ་གདོན་མི་ཟ་བ་ཡིན།
སློབ་ཁྲིད་བྱེད་སྟངས་ཐད།
བོད་ཡིག་རང་གི་ཁྱད་ཆོས་ལྟར་ཡིག་གཟུགས་ཀྱི་སློབ་ཚན་ནི་ཐོག་མར་ཀ་ཁ་དང༌། དེ་ནས་འདོགས་རལ། ཚུགས་རིང༌། ཚུགས་ཐུང༌། ཡིག་ཆུང༌། འཁྱུག་བཅས་སྔ་ཕྱི་རིམ་པ་དྲུག་གི་སྒོ་ནས་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་པ་དང་སྦྱང་དགོས། བོད་ཡིག་རང་གི་ཁྱད་ཆོས་ལྟར་སྔོན་འགྲོ་འཛིན་གྲྭ་ནས་འཛིན་རིམ་ལྔ་པ་བར་ཡིག་གཟུགས་དང་ཀློག་འདོན་གལ་ཆེར་འཛིན་དགོས་ཤིང༌། སྔོན་འགྲོ་འཛིན་གྲྭ་ནས་འཛིན་རིམ་གསུམ་པ་བར་གཙོ་བོ་འབྲི་ཀློག་ཁོ་ན་ལས་ཚིག་དོན་དེ་ཙམ་ཁྲིད་མ་དགོས་པ་བྱས་ཐོག་འཛིན་རིམ་བཞི་པ་ནས་ལྔ་པ་བར་དུ་ལེགས་བཤད་ལྗོན་དབང་བློར་འཛིན་བྱེད་དུ་བཅུག་སྟེ་བྱེད་འབྲེལ་དང་ལ་དོན་གྱི་ཕྲད་འཇུག་ཚུལ་བེད་སྤྱོད་གཏོང་ཐུབ་ངེས་སློབ་ཁྲིད་བྱས་ཚར་བ་དང་ཤེས་ཟིན་པ། དེ་བཞིན་སློབ་དེབ་ཀྱི་དཀྱུས་སོ་སོ་ནས་བྱུང་བའི་མིང་ཚིག་སློབ་ཁྲིད། བྱིས་པ་དག་ཡིག སྤྱིར་བཏང་གཏོང་ཡིག་འབྲི་ཐབས་དང༌། དགོངས་ཞུའི་ཡི་གེ། རྩོམ་ཡིག་ཐུང་ངུའི་རིགས་བཅས་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་དགོས་ཤིང༌། འཛིན་རིམ་ལྔ་པ་ནས་དྲུག་པར་སླེབས་དུས་སྤྱིར་བཏང་རྩོམ་ཡིག་ཐུང་ངུའི་རིགས་དང༌། གཏོང་ཡིག དགོངས་ཞུའི་ཡི་གེ་སོགས་འབྲི་ཐུབ་པ། བྱེད་འབྲེལ་དང་ལ་དོན་ཕྲད་ཀྱི་འཇུག་ཡུལ་ངོས་འཛིན་གསལ་པོ་ཐུབ་པ། ཀློག་པ་དང་གོ་བ་ལེན་ཚད་དེ་ྋགོང་ས་མཆོག་གི་མཛད་རྣམ་དང་གོ་སླ་བའི་སྒྲུང་གཏམ་སོགས་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པར་ཀློག་ཐུབ་པ་དང་གོ་བ་ལེན་ཐུབ་པ་དགོས་ངེས་རེད། དེ་ལྟར་སྔོན་ལ་བོད་ཡིག་གི་རྨང་གཞི་ལེགས་པོ་ཞིག་བསྐྲུན་ཆེད་འཛིན་རིམ་དེ་རྣམས་ལ་དམིགས་བཀར་བོད་ཡིག་སྦྱོང་བའི་དུས་ཚོད་མང་པོ་དགོས་པ་དང་ནན་ཏན་བྱ་རྒྱུ་གལ་ཆེར་འཛིན་དགོས། དེ་ལྟར་བྱུང་ན་འཛིན་གྲྭ་ལྔ་པ་ནས་འཛིན་རིམ་གོང་མ་ཁག་ལ་དཀའ་ངལ་མེད་པའི་ཐོག་ནས་བོད་ཡིག་སྦྱོང་ཐུབ་ལ་སློབ་ཚན་གཞན་དག་ལ་ཤུགས་སྣོན་བྱེད་པའི་དུས་ཚོད་ཀྱང་མང་པོ་ཐོབ་པའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་ཡོད། འཛིན་རིམ་དྲུག་པ་ནས་བདུན་པ་བར་གྱི་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་སྟངས་ཐད་དག་ཡིག་དང་སློབ་ཚན་སྐབས་ནས་བྱུང་བའི་མིང་ཚིག རྒྱལ་རབས་དང་ཆོས་འབྱུང༌། རིགས་ལམ། སུམ་ཅུ་པའི་ཕྲད་དང་རྣམ་དབྱེ་སོ་སོའི་དོན་གྱི་སྦྱོར་ཚུལ། རྟགས་འཇུག་ཀྱི་དབྱེ་བ་བཞི་དང་འཇུག་ཚུལ་བཞི་སློབ་ཁྲིད་ཟིན་པ་དང་ཤེས་ཐུབ་པ་དགོས། འཛིན་རིམ་དགུ་པ་ནས་བཅུ་པ་བར་སུམ་རྟགས་གི་གཞུང་དོན་ཆ་ཚང་སློབ་ཁྲིད་དགོས་ཤིང༌། གཞུང་དོན་ཟབ་རྟོགས་དགོས་ངེས་དང་འབྲེལ་ཕྲད་རྣམ་དབྱེའི་བེད་སྤྱོད་གང་ལེགས་ཡོང་ཆེད་ཡང་བསྐོར་བསྐྱར་བསྐོར་གྱིས་ཚིག་གྲུབ་བཟོ་བ་དང་མིང་ཚིག་བརྗོད་པ་གསུམ་དུ་ཁྱབ་པའི་ཕྲད་དང་རྣམ་དབྱེ་དཔེར་བརྗོད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ཡང་ཡང་སྦྱོང་དུ་འཇུག་དགོས་པ། རྟགས་འཇུག་སྐབས་བྱ་བྱེད་ལས་གསུམ་དང་དུས་གསུམ་སོགས་ཐོབ་ཐང་རྣམས་དཔེར་བརྗོད་མང་པོ་འབྲི་རུ་འཇུག་པ་བཅས་ཟབ་པ་དང་རྒྱ་ཆེ་བ་གཉིས་ཀྱིས་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་དགོས་པ་དང་དེའི་ཞོར་དུ་བརྡ་གསར་རྙིང་གི་དག་ཡིག མངོན་བརྗོད། ལེགས་བཤད་སོགས་ཀྱང་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་དགོས། འཛིན་རིམ་བཅུ་གཅིག་དང་བཅུ་གཉིས་ལ་སྙན་ངག་ལེའུ་བར་པ་གཙོ་བོར་བྱས་པའི་དོན་རྒྱན་སོ་ལྔའི་གཞུང་དོན་དང༌། ལེའུ་ཐོག་མཐའ་ནས་སྙན་ངག་གི་སྐྱོན་ཡོན་གསལ་བ་སོགས་སྙན་ངག་གི་གཞུང་ལ་ལམ་ཙམ་ཐོས་ལམ་སྦྱང་བའི་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་པ། རྩོམ་ཡིག་ཐད་དཔེར་ན། ལེགས་བཤད། གཏམ་རྒྱུད། རྟོགས་བརྗོད། རྣམ་ཐར། ལོ་རྒྱུས། སྙན་རྩོམ། མགུར་གླུ། དེ་བཞིན་ཁ་སྒྲུང་དང་གཏམ་དཔེ། དམངས་གཞས་ཚུན་ཆད་བོད་རང་གི་རྩོམ་རིགས་བཅད་ལྷུག་སྤེལ་གསུམ་ཅི་རིགས་གཙོ་བོར་བྱས་ཏེ་བརྗོད་བྱ་དང་བརྗོད་དོན་གཉིས་ཀའི་ཆ་ནས་རྩོམ་འབྲིའི་ཤེས་བྱ་འཐུས་ཚང་བ་སློབ་དགོས། འཛིན་རིམ་བཅུ་གཉིས་ཐོན་སྐབས་རྟོགས་བརྗོད་དང༌། རྣམ་ཐར། ལེགས་བཤད། གཏམ་རྒྱུད་སོགས་སྤྱིར་བཏང་གི་ཤེས་བྱ་གོ་ཤེས་ཐུབ་པ་འབྲེལ་ཇི་བཞིན་བརྗོད་པའི་རྩོམ་ཡིག་དང་འབྱིན་སྒྲུབ་རྩོམ་ཡིག་འབྲི་སྟངས་ཀྱི་རྩ་བའི་ཤེས་བྱ་ཁག་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་དང༌། སྤྱིར་རྩོམ་ཡིག་འབྲི་བའི་སྦྱང་འབྲས་ཐོན་པ་དགོས་ལ་དེ་འབྲེལ་རྩོམ་རིག་གི་སློབ་ཚན་ནི། འབྲི་ཀློག ཕྲད། རྣམ་དབྱེ། དུས་གསུམ། སྙན་ངག རིགས་ལམ་སོགས་བརྗོད་བྱ་རྗོད་བྱེད་ཀྱི་གནས་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པའི་སློབ་ཚན་ཞིག་ཡིན་སྟབས། ཆ་རྐྱེན་ཚང་ཤོས་ཀྱི་དགེ་རྒན་དེ་རྩོམ་ཡིག་སློབ་ཚན་གྱི་དགེ་རྒན་དུ་བདམས་དགོས་ཤིང་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་དགོས་མཁོ་དང་འཚམ་པའི་སློབ་དེབ་ཁག་ཀྱང་འཐུས་ཚང་ཡོད་དགོས། སློབ་ཁྲིད་སྐབས་ཀྱི་གལ་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ནི་འཕྲོས་བཤད་དང་རྒྱས་བཤད་བྱེད་པ་སྤངས་ནས་དོན་དངོས་ལག་ལེན་ལ་སྨན་པའི་སློབ་ཁྲིད་བྱ་དགོས་རྒྱུ་ལས། དཔེར་ན་སུམ་ཅུ་པའི་མཆོད་བརྗོད་སྐོར་དང༌། རྣམ་དབྱེ་གཉིས་བཞིའི་ཁྱད་པར་རྩོད་པ། ཤིང་མཁན་དང་སྟ་རེ་ཁོ་ནའི་དབང་དུ་དབྱིངས་ཞུགས་པ་བཅས་ནི་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་འཆར་གཞི་དང་དུས་ཚོད་ལ་གནོད་པས་རྒྱས་བཤད་ཀྱི་ལོ་མས་སྒྲིབ་པ་དེ་དག་སྤངས་ན་ལེགས་སྙམ་མོ། །
དགེ་རྒན་གྱི་ལས་འགན་དང་ཁྱད་ཆོས།
གོང་དུ་སྨྲས་ཟིན་པ་བཞིན་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་གི་ལས་དོན་ཁག་ཚང་མའི་ནང་ནས་དགེ་རྒན་གྱི་ལས་གནས་ལས་གལ་ཆེ་བ་གང་ཡང་མེད། གང་ལགས་ཤེ་ན། དགེ་རྒན་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སོན་རྩར་གྱུར་པའི་སློབ་ཕྲུག་དེ་རྣམས་ཀྱི་མི་ཚེའི་ལམ་སྟོན་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཡིན་པས། སློབ་ཕྲུག་དེ་རྣམས་སྤུས་ཚད་ལྡན་པ་ཞིག་ཡོང་དང་མི་ཡོང་གཙོ་བོ་དགེ་རྒན་གྱི་བྱེད་ཕྱོགས་ལ་རག་ལས་ཡོད་པས་དགེ་རྒན་ཞིག་གིས་རང་ཉིད་ཀྱི་ལས་གནས་དེ་གཞན་ལས་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་ཚུལ་སྐོར་ངོས་འཛིན་ཡང་དག་པ་བྱས་ཏེ་སློབ་ཕྲུག་གི་ཤེས་ཡོན་དང་བསམ་བློ་ཀུན་སྤྱོད་ཐད་འགན་འཁྱེར་ཏེ་སྤུས་ཚད་ལེགས་པོ་ཡོང་བ་བྱེད་དགོས་པ་ལས་དེ་ལས་ལྡོག་ན་ཁོ་ཚོའི་ཤེས་སྤྱོད་གང་ཅིར་གནོད་སྐྱོན་ཕོག་སྲིད་པ་རེད། དཔེར་ན། དགེ་རྒན་གྱིས་རྒྱུན་དུ་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་ཐོག་ནས་འཛེམས་ཟོན་བྱེད་དགོས་པ་དང༌། སློབ་ཕྲུག་གིས་མཐོང་སར་ངག་ནས་སྐད་ཆ་ཤོད་སྟངས་དང༌། ལུས་ཀྱིས་བྱ་སྤྱོད་འཁྱེར་སྟངས་བཅས་སློབ་ཕྲུག་གི་བསམ་བློ་དང་གཤིས་ཀ་ལ་གནོད་སྐྱོན་འགྲོ་གཞིའི་རིགས་ལ་གཟབ་དགོས་རྒྱུ་གལ་ཆེ་བས། དེ་དོན་གཟབ་ནན་མ་བྱུང་ཕྱིན་སློབ་ཕྲུག་དང་སྤྱི་ཚོགས་གང་གི་ནང་དུ་ཡང་མི་མཛེས་པ་མ་ཟད་ཐད་ཀར་སློབ་ཕྲུག་གི་བསམ་བློར་ཤུགས་རྐྱེན་ངན་པ་ཐེབས་པ་མ་ཟད་་སློབ་མས་དགེ་རྒན་ལ་བརྩི་འཇོག་བྱེད་ཚད་ཉམས་པ་དང༌། ཁོ་ཚོའི་བསམ་བློ་དང་ཤེས་ཡོན། གོམས་གཤིས་སོགས་ལ་ཕྱོགས་གང་ཅིར་གནོད་སྐྱོན་ཆེན་པོ་ཕོག་ངེས་པས་བྱ་བ་དེ་རིགས་ལ་ངེས་པར་དུ་ཚོད་འཛིན་བྱེད་དགོས། མདོ་ལས་དགེ་རྒན་ལ་ཁྱད་ཆོས་དགུ་གསུངས་ཡོད་པ་དེ་དག་ནས་སྤྱོད་ལམ་ནི་ཞི་དུལ་བག་ཡོད་ལྡན་པ་དང༌། རྒྱུན་དུ་སློབ་ཁྲིད་སྐབས་ངག་འཇམ་ཞིང་སྨྲ་མཁས་པ། རིག་སྟོབས་ཞན་པ་དང་ཤེས་ཚད་སྐྱོ་བའི་རིགས་ལ་སྐྱོང་མཁས་པ། ནང་ཡོན་ཏན་གྱིས་ཕྱུག་ཅིང་ཕྱིའི་ཀུན་སྤྱོད་ལེགས་པ་ཞིག་དགོས་ཁར་རྒྱུན་དུ་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་སྐབས་དཀའ་ངལ་ལ་མི་འཛེམས་པར་སློབ་ཕྲུག་ཚོར་རེ་བ་ནན་པོ་འདོན་པའི་རྨང་གཞིའི་ཐོག་འཛུམ་དམུལ་དམུལ་ངང་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་པ་བཅས་བྱེད་དགོས། སློབ་ཚན་དེ་ཡང་སྤྲོ་སྣང་ལྡན་པ་ཞིག་འཚོགས་ཚེ་སློབ་མའི་སེམས་ནང་ཞེད་སྣང་དང་འཚེར་སྣང༌། རྣམ་གཡེང་མེད་པར་སྤྲོ་སྣང་ལྡན་པའི་ངང་སློབ་ཚན་ཉན་ཐུབ་པ་དང༌། སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་ཕན་འབྲས་བཟང་པོ་ཐོབ་ཐུབ། སློབ་ཚན་ཁྲིད་རྒྱུར་ཐབས་ཤེས་མི་འདྲ་བ་སྤྱོད་དགོས་ཀྱང་རྒྱུན་དུ་དགེ་རྒན་གྱིས་ཤོད་རྐྱང་དང་སློབ་ཕྲུག་གི་ཉན་རྐྱང་བྱེད་པ་ལས། སློབ་ཕྲུག་རང་གི་འདོད་པ་བཞིན་ཤོད་པའི་གོ་སྐབས་གཏན་ནས་མི་སྤྲོད་པར་སློབ་ཚན་གྱི་ནང་དོན་འགྲེལ་བཤད་ཆ་ཚང་དགེ་རྒན་གྱི་ནག་པང་ཐོག་བྲིས་ཏེ་བཤུ་རུ་འཇུག་པ་དེས་སློབ་ཕྲུག་གི་ཀླད་པ་འགུལ་བའི་གོམས་གཤིས་འཇགས་མ་ཐུབ་པས་ངེས་པར་དུ་སློབ་ཕྲུག་གིས་བྱེད་ཐུབ་པའི་བྱ་བ་ཚང་མ་ཁོ་ཚོ་རང་ལ་བྱེད་དུ་འཇུག་དགོས། དགེ་རྒན་ཞིག་ཡིན་ཕྱིན་དཔེ་དེབ་ལྟ་བར་དགའ་པོ་ཡོད་དགོས་ཤིང༌། རིག་རྩལ་དང་རྩོམ་རིག་ལོ་རྒྱུས་བཅས་ཀྱི་དཔེ་དེབ་གང་མང་བལྟས་ཏེ་རང་ཉིད་ཀྱི་ཆུ་ཚད་གོང་འཕེལ་གཏོང་བ་དང༌། ཤེས་རྒྱ་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ན་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་ལས་དོན་ལེགས་པོ་སྒྲུབ་ཐུབ་པ་མ་ཟད་སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་ཁྲོད་དུ་ཡང་དཔེ་དེབ་ལྟ་བའི་བག་ཆགས་བཟང་པོ་འཇོག་ཐུབ་པས་ངག་ཐོག་གི་སློབ་གསོ་ལས་བྱ་སྤྱོད་ངོ་མའི་སློབ་གསོ་གལ་ཆེ་བ་ཞིག་རེད། དེ་ལྟར་དགེ་རྒན་ཚོས་རང་ཉིད་སློབ་མ་རྣམས་ལ་ཞབས་འདེགས་ཞུ་མཁན་ཞིག་ཡིན་བསམ་པའི་ཐོག་ནས་ཞབས་འདེགས་ཡག་པོ་ཞུས་ན་བྱས་པ་ཆུད་མ་གཟོན་པའི་དཔེ་བཞིན་འབྲས་བུ་བཟང་པོ་ཐོབ་པར་ངེས་སོ། །
སྐད་ཡིག་གསུམ་ཆབས་ཅིག་ཏུ་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་པའི་ནང་དེ་གསུམ་གྱི་འབྲེལ་བ་ཐག་གཅོད་ལེགས་པར་བྱེད་དགོས།
ང་ཚོའི་དགོས་མཁོའི་ངོས་ནས་བཤད་ན། དབྱིན་ཡིག བོད་ཡིག གནས་ཡུལ་ས་གནས་ཀྱི་ཡི་གེ་བཅས་དེ་གསུམ་ངེས་པར་དུ་ཤེས་དགོས་པ་ནི་སྨོས་མ་དགོས། འོན་ཀྱང་དགོས་མཁོ་ཆེ་བའི་སྐད་ཡིག་དེ་གསུམ་ལེགས་པོ་ཤེས་པ་དང་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་ཐུབ་རྒྱུར་སྔོན་ལ་དེ་གསུམ་གྱི་འབྲེལ་བ་ཐག་གཅོད་ལེགས་པར་བྱེད་དགོས། འབྲེལ་བ་དེ་ཐག་གཅོད་ལེགས་པར་ཡོང་བའི་ཐབས་ཤེས་བཟང་ཤོས་ནི་སྔོན་ལ་རང་སྐད་ཀྱི་རྨང་གཞི་ཡོད་པའི་བོད་ཡིག་ལེགས་པར་སྦྱང་དགོས་པ་དེ་ཡིན། དེ་ཡང་སྔོན་འགྲོའི་འཛིན་གྲྭ་ནས་འཛིན་རིམ་ལྔ་པ་བར་གྱི་དུས་ཚོད་ནང་བོད་ཡིག་ཁོ་ན་གཙོ་བཟུང་གིས་སློབ་ཁྲིད་བྱས་ཏེ་སློབ་མ་རྣམས་འཛིན་རིམ་ལྔ་པ་ཐོན་དུས་བོད་ཡིག་གི་ཡོན་ཚད་ནི་བེད་སྤྱོད་གཏོང་ཐུབ་ངེས་ཀྱི་ཚད་ལ་སླེབས་དགོས་པ་དང་ཡི་གེ་སྣ་གཅིག་པོ་དེ་གོ་ཆོད་ངེས་ཡོད་པ་བྱ་དགོས། དེར་བརྟེན་སྔོན་འགྲོ་ནས་ལྔ་པ་བར་ནུས་ཤུགས་དང་དུས་ཚོད་མང་ཆེ་བ་བོད་ཡིག་ཐོག་གཏོང་དགོས་ཤིང་གཞན་གཉིས་ལ་སློབ་ཁྲིད་ཉུང་བསྡུས་ཤིག་བྱས་ན་སྙམ་པ་དང༌། སྔ་ཕྱི་གཙོ་ཕལ་གྱི་དེ་ལྟར་བྱེད་དགོས་པ་གལ་ཆེར་མཐོང་བ་ལས། དེ་ལྟར་ཡིག་སྣ་གསུམ་པོ་བྱ་ཟིན་ཉ་ཟིན་ལྟར་དུས་མཉམ་དུ་བསླབས་ན་འཛིན་རིམ་བདུན་པ་དང་བརྒྱད་པར་སླེབས་ཀྱང་ཡི་གེ་གོ་ཆོད་པ་གཅིག་ཀྱང་མེད་པ་སྟེ། ཡིག་སྣ་གཞན་གཉིས་ལ་རང་རྐྱ་འཕེར་མ་ཐུབ་པ་མ་ཟད་བོད་ཡིག་དེ་ཡང་བེད་སྤྱོད་གཏོང་མ་ཐུབ་པའི་གནོད་སྐྱོན་ཡོང་གི་ཡོད་པ་ནི་ད་ཕན་མངོན་སུམ་མྱོང་བས་གྲུབ་པས་ཤེས་གསལ་ཡིན། དེར་བརྟེན་སྐད་ཡིག་གཞན་གཉིས་ཡག་པོ་ཤེས་ཐབས་དང༌། བོད་ཡིག་ཀྱང་ཡག་པོ་ཤེས་ཐུབ་ཐབས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་རྩིས་རིག་དང་ཚན་རིག་སོགས་སློབ་ཚན་གཞན་རྣམས་མུ་མཐུད་དེ་བསླབས་ན་ཕན་འབྲས་ཆེ་བ་མེད་དམ་སྙམ། བོད་ཡིག་སྔོན་ལ་བསླབས་ཏེ་གཞན་རྣམས་རྗེས་སུ་བསླབ་ན་དགེ་མཚན་ཆེ་བ་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། དེ་ཡང་བོད་ཡིག་བསླབ་རྒྱུར་སློབ་མ་ལ་རང་སྐད་ཀྱི་རྨང་གཞི་ཡོད་ཀྱང་སྐད་ཡིག་གཞན་གཉིས་ལ་དགེ་མཚན་དེ་མེད། བོད་ཡིག་ནི་འབྲི་ཀློག་མྱུར་དུ་ཤེས་ཐུབ་པའི་སྦྱོར་ཀློག་གི་ཡི་གེ་ཡིན་པས་སྐད་ཡིག་གཞན་གཉིས་ལ་ཆ་རྐྱེན་དེ་མེད་པ་བཅས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་ཡིག་དེ་སྐད་ཡིག་གཞན་གཉིས་ལས་ཤེས་ལས་སླ་བ་ཡོང་རྒྱུར་བརྟེན་སྐད་ཡིག་གཞན་གཉིས་ལེགས་པར་སློབ་ཐུབ་པ་དང་ཤེས་ཐུབ་རྒྱུའི་རྨང་གཞིའི་ཆེད་དུ་བོད་ཡིག་འདི་སྔོན་ལ་སློབ་དགོས་ངེས་ཡིན། སྔ་མའི་ལོ་ཙཱ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་རང་སྐད་ཀྱི་རྨང་གཞིའི་སྟེང་གཞན་སྦྱང་བ་ཡིན་སྟབས། ཇི་ལྟར་སྔོན་ལ་བསླབས་པ་དེ་ཙམ་གྱིས་མྱུར་དུ་ཤེས་ཐུབ་པ་དང་རྨང་གཞི་བརྟན་པོ་ཚུགས་ཐུབ་རྒྱུར་གདོན་མི་ཟ།
དེས་ན་ཐོག་མར་བོད་ཡིག་ལེགས་པར་སློབ་ཅིང་དེ་དང་མཉམ་དུ་དབྱིན་ཡིག་དང་ས་གནས་ཀྱི་ཡི་གེ་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་དགོས། སྐབས་དེར་བོད་ཡིག་གིས་དམིགས་ཡུལ་དེ་གཉིས་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་ལག་ཆར་འགྱུར་བ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་བོད་ཡིག་གི་ཤེས་ཚད་ཀྱང་གོང་ནས་གོང་མཐོར་བཏང་སྟེ་མཐར་ཡིག་རིགས་དེ་གསུམ་ག་ལེགས་པར་ཤེས་ཐུབ་དང༌། ཚན་རིག་དང་རིག་གནས་གཞན་དག་ལའང་སློབ་སྦྱོང་བྱས་ན། སྐད་རིགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཤེས་བྱས་མཚོན་པའི་རིག་གནས་མཐའ་དག་ལ་སྒོ་ཀུན་ནས་སྦྱང་འབྲས་ལེགས་པོ་ཐོན་ངེས་ཡིན་ནོ། །
བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གོང་འཕེལ་ཡོང་རྒྱུར་གཞུང་ཕྱོགས་ནས་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས་ངེས་ཀྱི་གལ་ཆེའི་དོན་ཚན་ཁག
སློབ་གྲྭ་ཁག་དང་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཉམས་པ་སླར་གསོ་དང་མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་གཏོང་བར་ཐོག་མར་གཞུང་ཕྱོགས་ནས་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས་ངེས་ཁག་བྱས་ཏེ་གཞི་ནས་མང་ཚོགས་ནང་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་ན་ཚང་མས་ཁ་མིག་ཡར་ལྟ་བྱེད་ངེས་པས་གཤམ་ལ་དེའི་ཕྱོགས་ཀྱི་རྨོངས་འཆར་ཁ་ཤས་ཞུ་རྒྱུར།
༡༽ གཞུང་གི་ལས་ཁུངས་ཁག་གིས་ལས་འགན་སྒྲུབ་པའི་བྱེད་སྒོ་ནང་བོད་ཡིག་གཙོ་བོར་སྤྱོད་དགོས་པ་མ་ཟད། དགོས་དབང་གིས་དབྱིན་ཡིག་མཉམ་སྤྱོད་བྱེད་པའི་མཛད་ཕྱོགས་ལག་བསྟར་བྱས་ཐོག་གཞུང་ཞབས་ལས་བྱེད་ཁག་ནང་བོད་དབྱིན་གཉིས་ཀྱི་ཤེས་ཚད་ངེས་ཅན་ཡོད་པ་ཤ་སྟག་དགོས་རྒྱུ་དང༌། གཞུང་ཞབས་ལས་བྱེད་བསྡུ་སྐབས་བོད་ཡིག་གི་ཤེས་ཚད་གཙོ་བཟུང་གིས་རྒྱུགས་ལེན་བྱེད་པ་དང་དབྱིན་ཡིག་གི་ཤེས་ཚད་ཀྱང་ངེས་ཅན་ཡོད་དགོས།
༢༽ གཞུང་གི་སློབ་གྲྭ་ཁག་དང་གཞིས་ཆགས་ས་གནས་སྡེ་ཚན་ཁག་བཅས་ལ་གཞུང་ཡིག་གཏོང་བ་དང༌། བཀོད་ཁྱབ་གཏོང་བ། ལས་བྱེད་གསར་འཇུག་གི་སྙན་ཞུ་ལེན་པ། ལག་ཁྱེར། ཐམ་ག མིང་བྱང་ལས་ཤོག་སོགས་ཚང་མ་བོད་ཡིག་ཐོག་སྤྱོད་དགོས།
༣༽ བོད་ཡིག་མི་ཤེས་པའི་གཞུང་ཞབས་རྣམས་ལ་ལས་ཞོར་བོད་ཡིག་སྦྱོང་དགོས་པའི་སྐུལ་མ་གཏོང་བ་དང་གཅིག་གྱུར་གྱི་ཡིག་རྒྱུགས་བླངས་ནས་ཚད་ལོན་པ་རྣམས་ལ་རྒྱུགས་འཕྲོད་ལག་འཁྱེར་སྤྲད་ཐོག་ཡོངས་བསྒྲགས་སུ་གཟེངས་བསྟོད་བྱ་རྒྱུ་དང༌། སྦྱང་འབྲས་གཟེངས་སུ་ཐོན་ན་ཕོགས་རིམ་སྤར་རྒྱུའི་གལ་ཆེའི་ཆ་རྐྱེན་ཞིག་ཏུ་བརྩི་དགོས།
༤༽ དེང་སྐབས་ཚན་རིག་དང༌། དངོས་ཁམས། རྫས་འགྱུར་བཅས་ཚུད་པའི་སློབ་ཚན་ཁག་གི་སློབ་དེབ་དང་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ་རྣམས་རྩོམ་སྒྱུར་དང་དཔར་སྐྲུན་ཧུར་ཐག་བྱས་ཐོག་གསར་དུ་ཐོན་པའི་ཐ་སྙད་དང་དག་ཆ་གཅིག་གྱུར་བཟོས་ཏེ་ཚད་ལྡན་ཡོང་བ་བྱ་དགོས།
༥༽ སྐད་རིགས་གཉིས་ཀྱི་ཐོག་ནས་རྩིས་རིག་དང༌། དངོས་ཁམས། རྫས་འགྱུར། སྐྱེ་དངོས། ལོ་རྒྱུས། ས་ཁམས། ཆབ་སྲིད་སོགས་ཀྱི་སློབ་ཚན་ཁྲིད་ཐུབ་མཁན་གྱི་དགེ་རྒན་ལ་ཕོགས་རིམ་དང་གོ་གནས་སྤར་བ་དང༌། དགེ་རྒན་གཞན་དང་མི་འདྲ་བའི་གཟིགས་སྐྱོང་དགོས་རྒྱུ་དང༌། སློབ་གྲྭ་ཁག་ནང་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་ལེགས་ལ་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་དགེ་རྒན་ལ་གླ་ཕོགས་སྤར་བ་དང་བྱ་དགའ་སྤྲོད་རྒྱུའི་ལས་འགུལ་སྤེལ་དགོས།
༦༽ བོད་ཡིག་གི་དུས་དེབ་སོགས་རྩོམ་འབྲི་བ་དང་རྩོམ་སྒྲིག པར་བསྐྲུན་བཅས་བྱ་རྒྱུར་ཤུགས་གནོན་རྒྱག་དགོས། བོད་ཡིག་གི་རྩོམ་པ་པོ་དང་རྩོམ་སྒྲིག་པ། རྩོམ་ཁྲིད་པ། ཡིག་སྒྱུར་པ་བཅས་ལ་མཐོང་ཆེན་བྱས་ཏེ་ཁོ་ཚོར་མཐུན་རྐྱེན་བསྐྲུན་རྒྱུ་དང་ཁོ་ཚོའི་ལས་ཀར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱ་རྒྱུ་བཅས་ནི་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཡར་རྒྱས་དང་དོ་སྣང་སྤེལ་བའི་ཆ་རྐྱེན་གལ་ཆེ་ཞིག་རེད་སྙམ་ཞིང་གོང་གསལ་དེ་དག་ལག་ལེན་ཐུབ་པ་ཡིན་ན་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་བེད་སྤྱོད་དང་གོང་འཕེལ་ཡོང་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་ཐུབ་རྒྱུ་གདོན་མི་ཟ་བའོ། །
མཇུག་སྡོམ།
དེ་ཡང་བོད་རིགས་སློབ་ཕྲུག་ཚོས་ཐུགས་ལ་ངེས་དགོས་པ་ཞིག་ནི་ང་ཚོས་བོད་ཡིག་ལ་སློབ་སྦྱོང་དང་གོང་འཕེལ་གཏོང་དགོས་ཟེར་བ་དེས་ཕྱིའི་སྐད་ཡིག་གཞན་དག་དང་རིག་གནས་གཞན་དག་བསླབ་མི་དགོས་ཟེར་བའི་རྒྱུ་མཚན་རྩ་བ་ནས་མ་ཡིན་པར་རང་མི་རིགས་ཀྱི་སྲོག་རྩར་གྱུར་པའི་སྐད་ཡིག་ལ་མིག་འབྲས་བཞིན་གཅེས་དགོས་པའི་ཐོག་དུས་རབས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་དང་མཐུན་པར་དབྱིན་ཡིག་གིས་མཚོན་པའི་སྐད་ཡིག་གཞན་དག་དང་རིག་གནས་གཞན་དག་ལ་ཡང་མཐིལ་ཕྱིན་པའི་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་དགོས་པ་ཡིན། སྐད་ཡིག་གཞན་དག་སྦྱངས་པ་དེས་རང་གི་སྐད་ཡིག་ཉམས་ཞན་དུ་གཏོང་བའི་དོན་དུ་སློབ་པ་ལྟ་བུར་མི་འགྲོ་བའི་ཐད་གཟབ་དགོས། སྔོན་ཆད་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་གི་ལོ་ཙཱ་བ་རྣམ་པས་ཀྱང་རང་གི་སྐད་ཡིག་ལ་མཐར་ཕྱིན་པ་དང༌། དེ་ནས་མི་རིགས་གཞན་དག་གི་སྐད་ཡིག་ལ་སྦྱངས་པ་མཐའ་འཁྱོལ་བ་བྱས་ཏེ་དཀའ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་དུ་མ་ཁྱད་དུ་བསད་ཅིང་རིག་གནས་ཆེ་ཆུང་རྣམས་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་སྡེ་སྣོད་དང་བཅས་པ་བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་ཏེ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དེ་ཆོས་འཇིག་རྟེན་གང་དུ་ཡང་བེད་སྤྱོད་བྱེད་ཐུབ་པའི་ཧ་ཅང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞིག་བཟོས་གནང་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ན་ཡང་དེ་ནི་དུས་རབས་དེའི་སྐབས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ལྟོས་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡིན་པས། སྔོན་མའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དེས་ད་ལྟའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཚབ་བྱེད་མི་ཐུབ་པས་རང་གི་སྐད་ཡིག་དེ་དུས་སྐབས་དང་མཐུན་པའི་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གཏོང་དགོས་ན། དེང་དུས་ཚན་རིག་གི་ཤེས་བྱ་བཟང་པོ་རྣམས་རང་གི་སྐད་ཡིག་ནང་དུ་བསྒྱུར་ཐུབ་རྒྱུར་རྣམ་དཔྱོད་ལྡན་པའི་གཞོན་ནུ་ཚོས་འབད་བརྩོན་གནང་དགོས་སོ། །
གོང་གི་རྨོངས་འཆར་དེ་རྣམས་ནི་སློབ་ཕྲུག་གི་ཤེས་ཚད་ཡར་རྒྱས་དང༌། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཡར་རྒྱས་སླད་སྨན་པའི་ཆེད་དུ་དཔྱད་གཞིའི་ཚུལ་དུ་ཕུལ་བ་ཡིན་པས་མཁྱེན་ལྡན་རྣམ་པས་དགེ་འདོན་སྐྱོན་སེལ་ཡོང་བའི་རེ་བ་བཅས་བལ་ཡུལ་འཕགས་ཤིང་བོད་གཞུང་རྣམ་རྒྱལ་འབྲིང་རིམ་གཏན་འཇགས་སློབ་གྲྭའི་དགེ་རྒྱལ་མཚན་ཆོས་གྲགས་ནས།
རྩོམ་པ་པོ་རྒྱལ་མཚན་ཆོས་གྲགས་ལགས་ནི། བལ་ཡུལ་རྣམ་རྒྱལ་འབྲིང་སློབ་ཏུ་དགེ་རྒན་གྱི་ཕྱག་ལས་གནང་བཞིན་ཡོད།